1-amaliy mashg’ulot: jismоniy yuklаmаlаrgа mоslаshishi (аdаptаtsiya) vа оrgаnizmning zаhirа imkоniyatlаri amaliy mashg’ulot maqsadi

4. Sportchilar patologiyasi haqida umumiy tushuncha.

Amaliy mashg’ulot borishi
Umumiy patologiya haqida tushuncha
Turli kasalliklar insoniyatga qadim zamonlardan ma’lum bo‘lgan qadimiy kitoblarda faqat kasalliklarni davolashgina emas balki ularning kelib chiqishini o‘rganish haqida ham maplumotlar bo‘lgan.
«Patologiya» (grekcha «Patos-kasallik» va «Logos» - fan. ta’limot) ya’ni patalogiya kasallik xaqidagi fan, ta’limot degan ma’noni bildiradi. Bu fan patologik kasalliklarnini umumiy mohiyati va ularning rivojlanish qonuniyatlarining umumiy mohiyatini o‘rganishni o‘z oldiga maqsad qilib qo‘ygan fandir.
Patologiya tirik tabiatdagi normadan chiqqan barcha hodisalarni o‘z ichiga oladi. Bunday o‘zgarishlar haddan tashqari xilma-xil shakilda bo‘lganligi sababli, patologiyaning mazmuni ham juda keng va xilma-xildir.
Umumiy patologiya turli patologik jarayonlarning umumiy xususiyatlarini o‘rganish va barcha patologik jarayonlar rivojlanishining umumiy qonuniyatlarini aniqlab beradi.
Xususiy patologiya ayrim kasalliklar va ularning hamma belgilarini tekshirish bilan shug‘ullaniladi. Kasal organizmning funksiyasini o‘rganish patologik fiziologiyaning vazifasiga kiradi.
Fuksiyaning buzilishi, odatda paydo bo‘lgan belgisi bo‘ladi va sog‘ayishiga qadar saqlanib qoladi.
Patologiya fanini o‘rganishda fanning birqancha bo‘limlardan iborat fan sifatida ajratib o‘tiladigan bo‘limlarining ilmiy asoslanib yig‘ilgan ma’lumotlaridan foydalaniladi:
-Patologik anatomiya patologiyaning kasallik tufayli organlar, to‘qimalar va hujayralarning tuzilishidagi o‘zgarishlarni tekshiradigan fan hisoblanadi.
Sport patolologiyasi va uning sabalari
Barcha sportchi bo‘lgan va bo‘lmagan kasalliklar, hamda yuqumli yuqumsiz va tramvalarni umumiy patologiya deb ataladi.
Sport patologiyasi esa faqatgina sportchi va jismoniy mashg‘ulotlar bilan shug‘ullanuvchilardagi kasalliklar tushuniladi.
Tramva shikastlanish tez-tez yuzaga keladigan og‘ir asoratlardan biridir. Hayot uchug muhim bo‘lgan organizmlar (miya, yurak, qon tomirlarning ozgina joyi shikastlansa ham tezda o‘limga) olib kelishi mumkin.
Sport sohasida sportning boks bilan shug‘ullanuvchi sportchilarda miyaning chayqalishi anna shunday og‘ir holatlar qatoriga kiradi. orqa miya shikastlansa qo‘l jangi oyoq falojlanadi. Chanoq organizmlarining funksiyasi buziladi, qon qo‘yilishi, miya to‘qimalarining va pardalarning butunligi qisman yoki tamommla uzilishi bilan ko‘rinishi mumkin. Sportchilarning kasallanishlari, travmalari asosan sport mashg‘ulotlarning noto‘g‘ri uyushtirilishi natijasida kelib chiqadi.