1-amaliy mashg`ulot rasmlarni skanerlash jarayonini o’rganish ishning maqsadi: Maketlashni o’rganish Ishning tartibi

CMYK rang modeli (nashr uchun)
Ushbu model “Cyan” (“циан” yoki havorang) “Magenta” (“фуксин” yoki pushti), Yellow (sariq) Black (qora) ranglarni tashkil topadi. CMYK model subtraktiv (ingl.“subtract”- chiqarib tashlash.) deb ataladi. Model ranglarni chiqarish yoki qaytarilishi asosida quriladi. Qog’ozga tushirilgan bo’yoq turli to’lqin uzunligiga ega turlicha qaytariladi va insonning ko’zi bu to’lqinni o’ziga qabul qilishda turlicha nimranglarni ajrata oladi. Ushbu modelni yaratishda uni mo’ljallangan maqsadini- ma’lum tashuvchilarda chop etilishi hisobga olingan. Ushbu model faqatgina Post Script qurilmalarida chopetish uchun mo’ljallangan.
Rang palitralari va bo’yoqlar
Shunday qilib, maketni nashrga tayyorlashda barcha obyektlarga va Rasrtrli tasvirlarga CMYK modelini belgilash lozim. Agar sizning tasviringiz ko’plab nimranglarga ega bo’lsa (masalan, fotosurat) havorang, to’q qizil, sariq rang CMYK modeliga asoslangan triad bo’yoqlar deb ataluvchi bo’yoqlardan foydalaniladi hamda qora rang qo’shiladi. Bu ranglar Process Color deb ataladi, biroq ikki-uch ranglarning barchasi ishtirok etuvchi gazeta yoki vizitkani ko’z oldingizga keltiring; masalan, qora matn va qizil ramka. Bunday matbaa mahsulotini chop etish ikki bosqichda amalga oshadi: avval qizil bo’yoq bilan ramka tushiriladi, so’ngra esa qora matn. Qizil rangni bo’yoq beradi va bunday rang Spot Color (oddiy rang) deb ataladi. Shuningdek, Spot Color oltin va kumush rang tushirish uchun agar triad bo’yoqlar qayta ishlay olmaydigan bo’lsa, yorqin nimranglar berish zarur bo’lganda qo’llaniladi.
Spot- ranglarning eng keng tarqalgan tizimi- Pantone palitrasidir. Rangni tanlash va kerakli bo’yoqni buyurishga imkon beruvchi Pantone kataloglari mavjud, biroq ushbu palitradan foydalanishi to’g’risida mijozni ogohlantirib qo’yishi lozim, chunki nashrning narxi avvalgisidan farq qilishi mumkin. Pantone tizimi kengaytirilgan bo’yoqlar to’plamiga kiradi va yanada boy rang gammasini ta’minlaydi, biroq zaruriyat bo’lganda har qanday Spot – rang rangajralishga duchor bo’lishi va to’rt xil bo’yoqlarda ko’rsatilishi mumkin, biroq bunda u o’zining boshlang’ich ko’rinishini yo’qotadi. Spot – rangdan ranglar katalogi va rang qamrovi kataloglari mavjudligida foydalanilishi mumkin (49-rasm).

2-rasm. Pantone palitrasi kataloglari
Panton palitrasi rangini maketda CorelDRAW dasturining «Заливка» menyu oynasida vazifalashtirish mumkin (50-rasm).
Panton seriyasidagi bir necha bo’yoqlarni aralashtirish hisobiga, katalogda mavjud bo’lgan istalgan nimranglarni olish mumkin. Bu ish bilan aralashtiruvchi qurilmasi mavjud bo’lgan maxsuslashgan firmalar shug’ullanadilar. Bosmaxonalar avvaldan katalog bo’yicha rangning tartib raqamini ko’rsatgan holda tayyor aralashtirilgan ranglarni xarid qiladi. Shuning uchun Pantondan foydalanish haqidagi qaror maket tayyor bo’lguniga qadar qabul qilingan bo’lishi lozim, chunki Stop-rangga alohida plyonka chiqariladi va bu rang bosma mashinaning bir o’tishi bilan chop etiladi.

3-rasm. CorelDRAW dasturidagi Panton palitrasi
Bunday rangni monitorda tanlab olish muammoli hisoblanadi. Monitorlar ma’lum chop etuvchi qurilma ostida kalibrlashni talab etadi, ya’ni, rang gammasini shunday moslashtirish lozimki, bunda u elektron ko’rinishida chop etilgan maket bilan mos tushishi kerak. Biroq hatto eng aniq kalibrlash ham har doim ham haqqoniy rangni ko’rsatavermaydi. Apparatga oid mustaqil rang modellarini ishlab chiqish bo’yicha ishlar olib borilmoqda, biroq bu hali kelajak istiqboli, hozircha esa dizaynerlar va sahifalashtiruvchilar oldida rangni uning original maketida tanlash va tekshirish bo’yicha juda muhim vazifa turibdi.
Shuni nazarda tutingki, maketni rangli printerda yoki fotolaboratoriyada chop etish ranglar to’g’risida haqqoniy tasavvurlarni har doim ham beravermaydi. Yaxshisi rangnamunani bosmaxonaga buyurtma qilib berish kerak.