1-amaliy Vaqtinchalik va doimiy omborxonalarni turlari, tuzilishi va o‘lchamlari. Darsning maqsadi

Uyum va xandaqlarni yopish. Kartoshka va sabzavotlar joylangan uyum va xandaqlarni 
yopish uchun somon miqdorini hisobga olish zarur. Har bir tonna kartoshka mahsulotiga 100 kg 
somon talab qilinadi. Uyum va xandaqlarni yopish qatlami (somon, tuproq) ushbu sharoitda 
tuproqning muzlash qalinligidan kam bo’lmasligi shart. Shunda somonni 10 sm qatlamiga 20 sm 
tuproq qalinligi to’g’ri kelmog’i kerak. Unutmaslik kerakki, o’ra va uyumlardagi mahsulotlarning 
sifatli saqlanishi ko’p jihatdan uni to’g’ri tashkil etilishiga bog’liq. Sifatsiz tashkil etilgan 
vaqtinchalik omborlarda mahsulot buzilishi ham mumkin. 
Jihoz va materiallar: adabiyotlar, chizg’ich, kalkulyator, qalam, o’ra va uyumlarning 
sxemalari. 
Doimiy omborlarni ustida ishlash 
1-vazifa. Quyidagi saqlash texnologiyasiga asosan 600 tonna karamni saqlashga 
mo’ljallangan ombor maydonini hisoblang: 
a) Tabiiy shamollatiladigan omborda alohida moslamalarda (shtabel) saqlash. Moslamaning 
balandligi 0,8 m, eni 1,2 m, uzunligi 3 m. Karamni hajm og’irligi – 1 m
3
ga 400-500 kg mahsulot 
ketadi. Omborning foydalanish koeffisienti 85%. 
Ishlash tartibi: 
1. Bir moslamaning maydoni qancha? 
(eni) 1,2 m x(bo’yi) 3 m = 3,6 m
2
2. Bir moslamaning hajmi qancha? 
3,6 m
2
x 0,8 m = 2.88 m kub.
3. Bir moslamaga qancha mahsulot ketadi? 
1 m
3
- 400 kg (0,4 tonna) 
2,88 m 
3
– X 
тонна
м
м
тонна
Х
152
,
1
1
88
,
2
4
,
0
3
3




---

4. 600 tonna karamni joylashtirishga nechta moslama kerak? 
600 tonna : 1,152 tonna q 504 ta moslama. 
5. 600 tonna karam joylashtirish uchun qancha foydali maydon kerak? 
3,6 m 
2
x 504 dona moslama q 1814,4 m
2
6. Foydali maydon yoki ombor maydoning foydalanish koeffisienti. 
1814,4 m
2
– 85% 
X – 100%
2
2
7
,
2185
%
85
%
100
4
,
1814
м
м
Х



b) 600 tonna karamni 3 qavatli tokchali majburiy shamollati-ladigan omborda saqlash. 
Moslamaning (shtabel) balandligi 0,8 m, eni 1,2 m, uzunligi 3,0 m. Omborning foydalanish 
koeffisienti 76%.