1. Analitik ximiya páni hám oniń metodlari. Analitik ximiya pániniń awil xojaliq pánleri menen baylanisliǵi

Labaratoriyaliq jumis № 14

Tema: Nukleoproteidlar, olardiń aliniwi. Sidiktiń normal hám patologiyaliq kórsetkishlerin aniqlaw.

Nukleoproteinler, olardin aliniwi.

Nukleoproteinlerdi ajratip aliw olardi siltilerde eriwine hám kushsiz kislotalar tásirinde shógiwine tiykarlanǵan. Nukleoproteinlerdi uyreniw ushin kóbinshe ashitqi zamariǵinan paydalaniladi. Qisqa waqit dawaminda ashitqi zamariqlari kislotali gidroliz qilinsa olar polipeptidler purin hám pirimidin tiykarlari hamde riboza deziksiriboza ham fosfat kislotasina tarqaladi. Nátiyjede payda bolǵan ónimler arnawli reaktsiyalar járdeminde aniqlanadi.

Jumis tartibi: 2 gr ashitqi zamariǵin farfor kisaǵa salip 3-4 tamshi efir hám 2-4 ml distillengen suw qosip eziledi. Jaqsi eziliwi ushin biraz shisha bóleklerinen qosiw mumkin. Ashitqi birdey massa payda bolǵansha 1-2 minut dawaminda eziledi natriy gidroksidiniń 0,4% li eritpesinen 8 ml qosip 10-15 minut dawaminda eziledi. Keyin kisadaǵi aralaspa filtrden ot’kezilip filtratqa 2-3 ml 5% atsetat kislota qosiladi. Bunda nukleoproteinler shókpege tusedi. Shókpeni tsentrifugalaw yamasa filtrlew usili menen ajratip alinadi hám gidroliz qilinadi. Shókpeni keń probirkaǵa salip ustine 6-10 ml sulfat kislotaniń 10% eritpesinen qosiladi. Suwitqish sipatinda uzinligi 25-30 sm shisha nay ornatilǵan propka menen jabilip, qaynap turǵan suwda 1 saat dawaminda gidrolizlenedi. Gidrolizattan tómendegi jumislardi orinlawda paydalaniladi.

Beloklardi aniqlaw: Probirkaǵa gidrolizattan 1ml alip oniń ustine 1 ml 20 % nayriy gidroksid eritpesinen 3-5 tamshi mis sulfatiniń 2% eritpesinen qosamiz. Suyiqliq qizil reńdi beredi.

Purin tiykarlarin aniqlaw: Probirkaǵa gidrolizattan 1ml alip, oǵan ustine ammiaktiń 10% li eritpesinen 5-7 tamshi qosip neytrallanadi. Keyin gumis nitratiniń 1% li eritpesinen 0,5 ml qossaq 5-10 minuttan keyin shókpe payda boladi. Bul purin tiykarlardiń bar ekenliginen bildiredi.

Riboza hám deziksiribozani aniqlaw: Probirkaǵa gidrolizattan 1ml alip oniń ustine 1ml 20% natriy gidroksid hám 5-6 tamshi mis sulfattin 2% eritpesinen qosamiz. Suyiqliqti jaqsilap aralastirip qaynaǵanǵa shekem qizdiramiz. Qizil shókpe payda boladi. Bul uglevod komponentleriniń barliǵin bildiredi.

Fosfor kislotasin aniqlaw: Probirkaǵa gidrolizattan 1ml alip teń kólemde molibden reaktivinen qosip qizdiramiz. Sari reńniń payda boliwi fosfor kislota bar ekenligin kórsetedi.

Reaktivler: Ashitqi zamariqlari, efir natriy gidroksidiniń 0,4% li eritpesi, sirke kislotasiniń 5% li eritpesi, sulfat kislotasiniń 5% li eritpesi, natriy gidroksidiniń 20% li eritpesi, mis sulfatiniń 2% li eritpesi, gumis nitratiniń 1% li eritpesi, ammiaktiń kontsentrlengen eritpesi. Molibdat ammoniy duziniń nitrat kislotadaǵi eritpesi (7,5 gr molibdat ammoniy 100 ml 32% nitrat kislotada eriydi).