1, Axborot va uning xususiyatlari haqida malumot ehm turlari va ularning imkoniyatlari

18 Kompyuter viruslari va antivirus dastular haqida Kompyuter viruslari. Kompyutеr viruslarini dasturli viruslar dеb atash to‘g‘riroq bo‘ladi.Dasturli virus dеb avtonom ravishda ishlash, boshqa dastur tarkibiga o‘z – o‘zidan qo’shiluvchi, ishga qodir va kompyutеr tarmoqlari va alohida kompyutеrlarda o‘z – o‘zidan tarqalish xususiyatiga ega bo‘lgan dasturga aytiladi.Viruslar bilan zararlangan dasturlar virus tashuvchi yoki zararlangan dasturlar dеyiladi.Fayllarning virus-dasturlar bilan zararlanganligi asosan quyidagilardan bilinadi: faylning hajmi sezilarli darajada kattalashadi;fayllar bilan ishlaganda kompyuterning tezligi sekinlashadi;ekranda hisoblash natijasi o’rniga turli begona belgilar paydo bo’ladi;chaqirilgan fayl umuman ishga tushmaydi;kompyuterning xotirasida begona nomdagi fayllar paydo bo’ladi;kompyuter ishga tushishdan bosh tortadi.
Antiviruslar. Virus-dasturlarni izlab topuvchi va ularni zararsizlantiruvchi dasturiy vositalardir. Bunday vositalar o’zlarining ishlash usullariga va imkoniyatlariga ko’ra quyidagi guruhlarga bo’linadi:
19 Ta’sir qilish usullariga ko’ra viruslar qanday turlarga bo’linadi. Ta’sir qilish usullariga ko’ra viruslar qanday turlarga bo’linadi.Hozirgi paytda mavjud bo’lgan virus-dasturlarni ta`sir qilish usullariga ko’ra quyidagi guruhlarga bo’lish mumkin: 1) Oddiy faylli viruslar – fayllar bilan birga kompyuter xotirasiga kelib tushuvchi va shu fayl ishga tushirilgandagina o’z faoliyatini boshlovchi viruslar; 2) Rezident faylli viruslar – chaqirilgan fayl bilan birga kompyuterning tezkor xotirasiga kelib tushuvchi va kompyuterning ishlashi mobaynida shu xotirada qolib, so’ngra esa, tezkor xotiraga chaqirilgan barcha fayllarni zararlovchi viruslar; 3) Ko’rinmas viruslar – rezident viruslarga o’xshaydi, lekin ular o’zlarining borligini sezdirmaslikka harakat qiladi ya`ni o’zlarining borligini turli usullar bilan niqoblovchi viruslar; 4) “Troya oti” – o’zini oddiy dasturlardek tutuvchi, buzg`unchilik faoliyatini esa faqat ma`lum amal bajarilgandagina (masalan, nusxa olish amali, faylni bosmaga chiqarish amali va h.k.) boshlovchi viruslar; 5) Mantiqiy “bomba” – maxsus o’rnatilgan sanada yoki belgilangan shart bajarilmaganda (masalan, virus-dastur muallifining maoshi oshirilmaganda) ishga tushuvchi viruslar; 6)“Chuvalchang” (“Chervi”) – boshqa dasturiy vositalarni zararlamovchi, faqat o’zi o’zidan nusxa olib ko’payuvchi viruslardir. Bunday viruslarning ta`siri natijasida kompyuter xotirasi begona fayllar bilan (virus-dasturlarning nusxalari bilan) to’lib qolib, uning samaradorligi keskin pasayadi.