1. Banktegi arnawlı schyotlar haqqinda tusinik Akkreditivler

Ózbekstan Respublikası Awıl hám suw xojalıǵı ministrliginiń Nızamı,
25.11. 2000 jılda dizimnen ótken, dizim nomeri 985
Awıl xojalıq kárxanalarınıń jámáát kesip alıp islewlerinde hám basqa ishki xojalıq bólimlerinde shek dáptershelerinen paydalanıw tártibi haqqında

Shek sistemasın qollanıwdan maqset, xojalıqlarda islep shıǵarıw qarejetlerin esapqa alıw hám baqlaw tiykarında jámáát kesip alıp islewi hám ishki xojalıq bólimlerinde sarp-qarejetlerdi kemeytiw mexanizmin engiziwden ibarat.

1. Shek dáptersheleri ishki xojalıq esabında isleytuǵın jámáát kesip alıp islewshiler hám bólimler menen esap -kitapların aparıw ushın mólsherlengen.
2. Shek dáptershesi hár bir egin túri ushın júrgizilip, esabat dáwirinde sarplanǵan ǵárejetler elementlerı boyınsha bólek esapqa alıp barıladı.
3. Jámáát kesip alip islewshiler hám basqa ishki xojalıq bólimlerinde isletiletuǵın shek dáptershesiniń úlgili forması 1-qosımshaǵa muwapıq júritiledi.
4. Xojalıqtıń finans-esap orayında hár bir kesip alip islewshi hám ishki xojalıq bólimleri ushın bólek esapbeti ashıladı, hár bir kesip alip islewshi yamasa ishki bólimniń ǵárejet hám tabısı bólek esapqa alınadı, birewiniń ǵárejet hám tabısı ekinshisiniń esabınan oranıwı úzil-kesil túrde qadaǵan etiledi. Finans-esap orayı baslıǵı jámáát kesip alip islewshilerdıń hám ishki xojalıq bólimleriniń dáramat hám ǵárejetlerin bólek-bólek esapqa alıwdı shólkemlestiriw ushın jeke ózi juwapker esaplanadı.
5. Awıl xojalıq kárxanalarında jetistiriletuǵın hár bir awıl xojalıq ónimleri ushın texnologiyalıq processler kartası islep shıǵıladı hám sol tiykarında sarplanatuǵın ǵárejetleriniń limiti belgilenedi.
6. Texnologiyalıq processler kartası hám normativ hújjetler tiykarında xojalıqta iskerlik kórsetip atırǵan hár bir jámáát kesip alip islewshiler hám ishki xojalıq bólimleri ushın ajıratılǵan jer maydanı, egin túrine qaray ǵárejetler limiti esaplab shıǵıladı hám shek dáptershelarida kórsetilib kesip alip islewshilarǵa jetkiziledi.
7. Shek dáptershelerin tayarlaw ushın aqshalar menen támiyinlew:
Mámleket mútajligi ushın satıp alınǵan zat egiletuǵın awıl xojalıq ónimleri ushın zárúr bolǵan shek dáptershelerin tayarlaw menen baylanıslı barlıq ǵárejetler ushın aqshalar Finans ministrligi janındaǵı “Fond” tárepinen ajratıladı ;
basqa awıl xojalıǵı ónimleri ushın zárúr bolǵan shek dáptershelerin tayarlaw wálayat, rayon hákimlikleri, Awıl hám suw xojalıǵı basqarmaları menen birgelikte xojalıqlar esabınan aqshalar ajıratılıp oraylasqan usılda Nızamda kórsetilgen sırtqı kórinislerde tayarlanadı hám jaylarǵa jetkiziledi.
8. Shek dáptershelari hám biletleri xojalıq Finans-esap orayında nomerlenedi, dizimge alınadı. Awıl xojalıǵı ónimi jetistiriw ushın ishki xojalıq shártnaması dúzilgen kúnden baslap 10 kún múddet ishinde jámáát kesip alip islewshi hám basqa ishki xojalıq bólimlerine normativ hújjetler tiykarında limitlari kórsetilgen shek dáptershelari tarqatıladı. Kesip alip islewshi chekti alǵanlıǵı tuwrısında tiyisli dápterge qol qóyadı.
9. Shek dáptershesine jazılǵan maǵlıwmatlardıń tuwrılıǵın tastıyıqlap xojalıq basshısı, bas esapshı hám bas ekonomist qol qóyadı, hám de ǵárejet limitlariniń tuwrılıǵı ushın juwapker esaplanadılar.
Texnika xızmetinde hár bir agrotexnikalıq ilaj boyınsha kalkulatsiya islep shıǵıladı hám shańaraq kesip alip islewshisınıń egin túrine qaray (jumıs túri boyınsha 1 gektar xızmet haqqından kelip shıǵıp anıqlanǵan) ma`nisi shek dáptershesiga qosımsha retinde beriledi.
10. Kesip alip islewshi xojalıq administraciyaınan shek dáptershesida belgilep berilgen limit muǵdarında urıw, mineral tógin hám basqa islep shıǵarıw ushın zárúr bolǵan materiallıq baylıqlardı hám texnika ajratılıwın talap qılıp alıwǵa haqılı.
11. Jámáát kesip alip islewshisı hám ishki bólimler basshıları shek dáptershesine xojalıq bazasınan alınǵan mineral tógin hám basqa materiallıq baylıqlar muǵdarın hám de summasın kórsetken halda, texnikada orınlanǵan xızmet ushın onıń túri hám kólemi kórsetilgen shek jazıp berediler.
12. Chektiń belgilengen jayına, shek alıwshı hám beretuǵın qol qóyadı, shek bileti Finans-esap orayına, baza basqarıwshı hám mexanizatorga beriledi, chektiń tiykarǵı bólegi jámáát kesip alip islewshisınde qaladı.
13. Baza basqarıwshıı, basqa esapdar shaxslar hám mexanizatsiya esapshısı qabıl etilgen shek biletleri tiykarında dúzilgen dizimlerdi Finans-esap orayına tapsıradılar hám orayda usınıs etilgen shek biletlerine tiykarınan sarplanǵan ǵárejetler kesip alip islewshilerinıń jeke esap betalariga jazıp barıladı.
14. Óndiriske sarplanǵan materiallıq baylıqlar (tógin, material hám buyımlar ) di esaptan shıǵarıwda shek maǵlıwmatları hám ishki xojalıq júk xatları tiykarında jámáát kesip alip islewshileri xojalıqlardıń ishki bólimleri boyınsha xojalıqtıń jaylasqan ornı hám ónim óndiriske qánigelestiriliwi qásiyetlerine qaray (bólim yamasa aymaqlar boyınsha ) dizim-aktlar tuzilib belgilengen tártipte esaptan shiǵarıladı.
15. Hár bir kesip alip islewshi tárepinen jetistirilgen ónim ishki xojalıq júk xati, tayarlaw shólkemleriniń qabıllaw kvitansiyalari tiykarında, kesip alip islewshinıń jeke betine tabıs - shıǵın etip barıladı.
Ónim xojalıqqa tapsırilgandan keyin 10 kún ishinde kesip alip islewshi shek dáptershesini Finans-esap orayına tapsıradı. Finans esap orayı hár bir kesip alip islewshi jeke esap betasida etilgen ǵárejetler, jıl dawamında materiallıq baylıqlar bahalarınıń ózgerislerin esapqa alıp jıllıq ǵárejetler limitlarini haqıyqıy bahalarda qayta anıqlaydı hám de dáramatlardı, shártnamada kórsetilgen minnetlemelerdi inabatqa alıp shek dáptershesi tapsırılǵan kúnden baslap bir ay ishinde juwmaqlawshı esap -kitap etedi hám finanslıq nátiyjeleri haqqında kesip alip islewshi tanıstırıladı.
16. Awıl xojalıq kárxanalarında shek dáptershesining háreket strukturası 2 hám 2 a-qosımshalarına muwapıq alıp barıladı.
17. Awıl xojalıq kárxanalarında usı jıldıń juwmaqlawshı nátiyjeleri xojalıq, bólim hám jámáát kesip alip islewshileri boyınsha finanslıq nátiyjeleri ulıwma jıynalısta talqılaw etiledi.
18. Finans esap orayı tárepinen jámáát kesip alip islewshileri hám basqa ishki xojalıq bólimlerine berilgen shek dápterlerin jasamalastırıw jáne onıń formaların ózgertiw, oǵan nadurıs maǵlıwmatlar kirgiziw halları anıqlanǵan táǵdirde tiyisli shaxslarǵa salıstırǵanda jınayatlı juwapkerlikke bolǵan jaza ilajları kóriledi.

5520 -«Shek dáptershalari» schyoti boyınsha 3-jurnal orderde
júritiledi. Shekler boyınsha aylanislar tómendegishe schyotlar provodkası
beriledi⁵.

№	Xojaliq operaciyalariniń mazmuni	Buxgalteriya provodkasi
		Dt	Kt
1	Shek dáptersheleriniń beriliwinde pullar deponentlendi	5520	5110, 5210, 6310
2	Materiallat quni shek penen tólendi	6010	5520
3	Turli kommercialiq qárejetler shek penen tólendi	9410	5520
4	Kommerciyaliq mekemeniń qarejetleri ushin tólem summalar shek tiykarinda tólendi	6990	5520
5	Isletilmegen summa qaytarıldi - esap-kitap schyotina - valyuta schyotina -qisqa múddetli bank kreditlerine	5110, 5210, 6810	5520, 5520, 5520