- Ван-дер-Ваалс боғланишлар – қисқа масофодаги ўзаро тортилиш ёки итарилиш - Е = 4-40 кДж/моль.
Макромолекулалардаги таъсирлашувчи кучлар
Ван-дер-ваальс таъсирлашиш кучлари 4-40 кж/молни ташкил этади ва макромолекулада электромагнит хусусиятга эга бўлади. Бу таъсирлашишлар таъсир остида қутбланган қобиқ ҳосил қилувчи атомлар гуруҳлари ўртасида ҳосил бўлади.
Диполь-диполь боғлар таъсирла-шувчи кучлар Доимий диполь моментига эга, иккита қутбли гуруҳлар ўртасида юзага келади.
Dispersion ozaro tasirlashish Нейтрал гуруҳлар ва молекулалар ўртасида юзага келади. Бу кучар валенти бўлмаган ёки қутбланган ҳолатда бўлиб, доимий диполь моментига эга бўлмаган молекулалар ўртасида юзага келади. Бу кўринишдаги таъсирлашишлар одатда боғланиш энергияси кам бўлган атомнинг ташқи қобиғидаги электронлар ҳисобига ҳосил бўлади.
Электростатик таъсирлашувчи кучлар Манфий ва мусбат зарядларнинг тортишиши натижасида ҳосил бўлади. Бу кучлар биотузилмаларда барқарорликни сақловчи алоҳида боғланишларни келтириб чиқаради.
Gidrofob tasirlashish Сув билан макромолекула ўртасидаги тортишишидан юзага келади. Биополимерларнинг қисмлари, маълум бир гуруҳлари орасидаги тортиши, итарилиш ва бошқа кучларга ҳарорат таъсир қилади.
Ҳароратнинг кўтарилиши гуруҳлар, қисмлар ёки мономерлар оарсидаги ўзаро итарилиш кучини оширади, аксинча, ҳароратнинг пасайиши эса уларнинг бир-бирига тортилишини кучайтиради.
17.Vandervals kuchlar, elektrostatik, gidrofob tahsirlanish, vodorod bog’lar- Ван-дер-Ваалс боғланишлар – қисқа масофодаги ўзаро тортилиш ёки итарилиш - Е = 4-40 кДж/моль. Ван-дер-ваальс таъсирлашиш кучлари 4-40 кж/молни ташкил этади ва макромолекулада электромагнит хусусиятга эга бўлади. Бу таъсирлашишлар таъсир остида қутбланган қобиқ ҳосил қилувчи атомлар гуруҳлари ўртасида ҳосил бўлади. Сув билан макромолекула ўртасидаги тортишишидан юзага келади. Биополимерларнинг қисмлари, маълум бир гуруҳлари орасидаги тортиши, итарилиш ва бошқа кучларга ҳарорат таъсир қилади.
Ҳароратнинг кўтарилиши гуруҳлар, қисмлар ёки мономерлар оарсидаги ўзаро итарилиш кучини оширади, аксинча, ҳароратнинг пасайиши эса уларнинг бир-бирига тортилишини кучайтиради.
Маълум бир ҳароратда итарилиш кучи ва тортишиш кучи билан тенглашиб, бу икки қарама-қарши таъсирланишлар компенсацияланади. Бундай ҳарорат критик ҳарорат деб аталади.
Манфий ва мусбат зарядларнинг тортишиши натижасида ҳосил бўлади. Бу кучлар биотузилмаларда барқарорликни сақловчи алоҳида боғланишларни келтириб чиқаради
Do'stlaringiz bilan baham: |