1-bob. Algoritm va dasturlashga kirish

#define EULER 2.718282
Agar dasturda quyidagi matn mavjud boʻlsin: 
Double mix=EULER 
D=alfa*EULER 
Preprotsessor bu matnda har bir EULER konstantani uning 
qiymati bilan almashtiradiva natijada quyidagi matn hosil boʻladi. 
Double mix=2.718282 
D=alfa*2.718282
Dastur matni va preprotsessor. C++ tilida matnli fayl shaklida 
tayyorlangan dastur uchta qayta ishlash bosqichlaridan oʻtadi.Matnni 
preprotsessor direktivalari asosida oʻzgartiriladi. Bu jarayon natijasi 
yana matnli fayl boʻlib preprotsessor tomonidan bajariladi. 
Kompilyatsiya. Bu jarayon natijasi mashina kodiga oʻtkazilgan 
ob’ektli fayl boʻlib, kompilyator tomonidan bajariladi. 
Bogʻlash. Bu jarayon natijasi toʻla mashina kodiga oʻtkazilgan 
bajariluvchi 
fayl 
boʻlib, 
bog‘lagich(komponovthik) 
tomonidan 
bajariladi. 
Preprotsessor vazifasi dastur matnini preprotsessor direktivalari 
asosida oʻzgartirishdir. Define direktivasi dasturda bir jumlani ikkinchi 
jumla 
bilan 
almashtirish 
uchun 
ishlatiladi. 
Bu 
direktivadan 
foydalanishning sodda misollarini biz yuqorida koʻrib chiqdik. Include 
direktivasi ikki koʻrinishda ishlatilishi mumkin. 
#include fayl nomi direktivasi dasturning shu direktiva urniga 
qaysi matnli fayllarni qoʻshish kerakligini koʻrsatadi. 
#include direktivasi dasturga kompilyator standart 
kutubxonalariga mos keluvchi sarlavhali fayllar matnlarini qoʻshish 

---

32 
uchun muljhallangandir. Bu fayllarda funksiya prototipi, tiplar, 
oʻzgaruvchilar, konstantalar tariflari yozilgan buladi. Funksiya prototipi 
funksiya qaytaruvchi tip, funksiya nomi va funksiyaga uzatiluvchi 
tiplardan iborat boʻladi. Misol uchun cos funkciyasi prototipi 
quyidagicha yozilishi mumkin: double cos(double ). Agar funkciya 
nomidan oldin void tipi koʻrsatilgan boʻlsa bu funksiya hech qanday 
qiymat qaytarmasligini koʻrsatadi.Shuni taʻkidlash lozimki bu direktiva 
dasturga standart kutubxona qoʻshilishiga olib kelmayjdi. Standart 
funksiyalarning kodlari bogʻlash yaʻni aloqalarni tahrirlash bosqichida, 
kompilyatsiya bosqichidan soʻng amalga oshiriladi.
Kompilyatsiya bosqichida sintaksis xatolar tekshiriladi va dasturda 
bunday xatolar mavjud boʻlmasa, standart funksiyalar kodlarisiz 
mashina kodiga utkaziladi. Sarlavhali fayllarni dasturning ihtiyoriy 
joyida ulash mumkin boʻlsa ham, bu fayllar odatda dastur boshida 
qoʻshish lozimdir. Shuning uchun bu fayllarga sarlavhali fayl ( header 
file) nomi berilgandir.
Dasturda kiritish va chiqarish funksiyalaridan masalan Cout<< 
funksiyasidan foydalanish uchun #include direktivasidan 
foydalanish lozimdir Bu direktivada iostream.h sarlavhali fayl nomi 
quyidagilarni bildiradi: st- standart( standartnij), i- input, o- output, h – 
head(sarlavha).