1-bob. Algoritm va dasturlashga kirish


Download 1.11 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/19
Sana22.01.2023
Hajmi1.11 Mb.
#1108634
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   19
Bog'liq
1-ma\'ruza

Matematik mantiq - fikrlashning shakli va qonuniyatlari haqidagi 
fan. Uning asosini mulohazalar tashkil qiladi. Mulohaza - bu ixtiyoriy 
jumla boʻlib, unga nisbatan rost yoki yolgʻon fikrni bildirishi mumkin. 
Masalan «3>2», «5 - juft son», «Moskva-Ukraina poytaxti» va hakozo. 
Lekin «0.000001 kichik son» jumlasi mulohaza hisoblanmaydi, chunki 
«kichik son» tushunchasi juda ham nisbiy, yaʻni kichik son deganda 
qanday sonni tushunish kerakligi aniq emas. Shuning uchun yuqoridagi 
jumlani rost yoki yolgʻonligi haqida fikr bildirish qiyin. 
Mulohazalarning rostligi holatlarga bogʻliq ravishda oʻzgarishi 
mumkin. Masalan «bugun - chorshanba» jumlasini rost yoki yolgʻonligi 
ayni qaralayotgan kunga bogʻliq. Xuddi shunday «x<0» jumlasi x 
oʻzgaruvchisining ayni paytdagi qiymatiga mos ravishda rost yoki 
yolgʻon boʻladi.
С++ tilida mantiqiy tip nomi angliyalik matematik Jorj Bul 
sharafiga bool soʻzi bilan ifodalangan. Mantiqiy amallar «Bul algebrasi» 
deyiladi. 
Mantiqiy mulohazalar ustida uch xil amal bajarish mumkin: 
1) inkor - A mulohazani inkori deganda A rost boʻlganda yolgʻon va 
yolgʻon boʻlganda rost qiymat qabul qiluvchi mulohazaga aytiladi. С++ 
tilida inkor - ʻ!ʻbelgisi bilan beriladi. Masalan, A mulohaza inkori «!A» 
koʻrinishida yoziladi; 
2) konyuksiya- ikkita A va B mulohazalar konʻyuksiyasi yoki 
mantiqiy koʻpaytmasi «A &&B» koʻrinishga ega. Bu mulohaza faqat A 
va B mulohazalar rost boʻlgandagina rost boʻladi, aks holda yolgʻon 
boʻladi (odatda «&&» amali «va» deb oʻqiladi). Masalan «bugun oyning 
5 kuni va bugun chorshanba» mulohazasi oyning 5 kuni chorshanba 
boʻlgan kunlar uchungina rost boʻladi; 
3) dizʻyunksiya- ikkita A va B mulohazalar dizʻyunksiyasi yoki 
mantiqiy yigʻindisi «A || B» koʻrinishda yoziladi. Bu mulohaza rost 
boʻlishi uchun A yoki B mulohazalardan biri rost boʻlishi yetarli. Odatda 
«||» amali «yoki» deb oʻqiladi. 
Yurqorida keltirilgan fikrlar asosida mantiqiy amallar uchun rostlik 
jadvali aniqlangan (1.4-jadval).

Download 1.11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   19




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling