1-bob. Asosiy ishlab chiqarish foydalarining mohiyati, ularning tarkibi va tuzilishi

Ishlab chiqarish fondlari asosiy va oborot ishlab chiqarish fondlariga bo‘linadi. Ular o‘rtasidagi farq quyidagilardan iboratdir:

• 
  asosiy fondlar ko‘p ishlab chiqarish tsikllarida qatnashib, o‘z qiymatini qismlab, asta-sekin yangidan tayyorlanayotgan mahsulotga o‘tkazib boradi; oborot fondlari esa bitta ishlab chiqarish jarayonida qatnashib, o‘z qiymatini to‘liqligicha yangidan ishlab chiqarilayotgan mahsulotga o‘tkaziladi;
  
• 
  oborot fondlari bevosita ishlab chiqarish jarayonida bo‘lsa, asosiy fondlar shunday bo‘lishi ham, bo‘lmasligi ham mumkin;
  

Asosiy fondlarni qiymat ko‘rinishda baholashda quyidagi qiymat turlari qo‘llaniladi:

• 
  to‘la boshlang‘ich qiymati;
  
• 
  to‘la tiklash qiymati;
  
• 
  eskirishni hisobga olgan holdagi boshlang‘ich (tiklash) qiymati;
  
• 
  balansdagi qiymati;
  
• 
  bozor qiymati;
  
• 
  yo‘kotishdagi qiymat
  

XULOSA

Ushbu maqolada korxonaning asosiy ishlab chiqarish fondlari bilan bog'liq asosiy tushunchalar, shuningdek, amortizatsiya kabi jarayonning mohiyati va uni hisoblash usullari ko'rib chiqiladi.
Amortizatsiya natijasida amortizatsiya fondi shakllanadi va hozirgi vaqtda undan to'g'ri foydalanish muammosi yuzaga keladi, chunki. korxonalar o'z mablag'laridan foydalanish to'g'risida mustaqil qaror qabul qilish huquqiga ega.
iqtisodiyotidagi inqirozli vaziyat, moliyaviy resurslarning keskin tanqisligi va to'lovlar bo'lmaganligi sababli, amortizatsiya fondi mablag'lari shaxsiylashtirilmagan va asosan korxonalarning joriy ehtiyojlariga yo'naltirilgan.
Shu bilan birga, iqtisodiyotda investitsiya resurslari muammosi dolzarbdir. Korxonalarning ishlab chiqarish apparatlarini texnik jihatdan qayta jihozlamasdan turib, xalq xo‘jaligini tarkibiy qayta qurish mumkin emas. Agar Rossiya korxonalari tomonidan hisoblangan amortizatsiya fondi o'z maqsadlari uchun foydalanilgan bo'lsa, unda rejalashtirilgan kapital qo'yilmalarning butun hajmi foyda va qarz mablag'larini jalb qilmasdan moliyalashtiriladi.
Amortizatsiya fondi mablag'larini o'zlashtirish bozor iqtisodiyoti sharoitida asosiy kapitalni takror ishlab chiqarish qonuniyatlariga ziddir.
Asosiy vositalarning passiv qismi binolar va inshootlardan iborat, ya'ni. ishlab chiqarish jarayonini amalga oshirish uchun shart-sharoitlarni ta'minlovchi mablag'lar.
Korxonaning asosiy fondlari tarkibiga quyidagi omillar ta'sir qiladi:
1. Korxona tegishli bo'lgan ishlab chiqarish tarmog'i. Masalan, yengil sanoatda ishlaydigan mashina va asbob-uskunalarning ulushi 40% ni tashkil qiladi.
2. Ishlab chiqarishning konsentratsiya, ixtisoslashuv va kooperatsiya darajasi. Bu daraja qanchalik yuqori bo'lsa, ishlab chiqarishni mexanizatsiyalash darajasi shunchalik yuqori bo'ladi va asosiy fondlar tarkibida ishlaydigan mashina va uskunalarning ulushi shunchalik ko'p bo'ladi.
3. Korxonalarning geografik joylashuvi, joylashgan hududning iqlim sharoiti. Turi va binobarin, bino va inshootlarning narxi bunga bog'liq.
4. Mamlakat sanoat rivojlanishining umumiy darajasi va sanoat jihozlarining texnik holati. Asosiy fondlar tarkibida ushbu darajaning oshishi bilan asosiy vositalarning faol qismi - ishlaydigan mashinalar va uskunalarning ulushi ortadi, bino va inshootlarning ulushi esa kamayadi, ya'ni. asosiy vositalarning passiv qismi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. Respublikasi Prezidentining Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha " Harakatlar strategiyasi to’ǵrisida”gi 07. 02. 2017 yildagi PF-4947-son Farmoni
2. Ozbekiston Respublikasining “Ozbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi to’ǵrisida”gi Jamg'armasiuni (yangi tahriri). 2003 yil 29 avgust, 524-II-son
3. Ozbekiston Respublikasi Prezidentining “Ozbekiston Respublikasi Innovacion rivojlanish vazirligi faoliyatini toshhkil etish to’ǵrisida”gi 2017 yil 30 noyabrdagi PQ-3416-son Qorori
4. Ozbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003 yil 12 sentyabrdagi 395-son qorori bilan toshdiqlangan Rusumzlashtirilgan manbalar hisobiga qurilishni toshhkil etish, mo'llariyalashtirish va kreditlash jalb qilibi to’ǵrisida Nizomga va Vazirlar Mahkamasining 2004 yil 7 iyundagi 263-son qorori bilan toshdiqlangan Byudjetdan toshhqari Maktab ta'limi pistonǵarmasi mablaǵlarini shakllantirish va o'g'ilardan foydalanish jalb qilibi to’ǵrisida Nizom