1-боб. ИҚтисодиёт назарияси фанининг предмети ва ўрганиш усуллари

Меҳнат унумдорлиги
Сарфланган меҳнат миқдори эса ишланган вақт билан, киши куни, киши соати ва ҳ.к. билан белгиланади. Агар меҳнат унумдорлигини МУ, маҳсулотни М билан, сарфланган иш вақтини В билан белгиласак, меҳнат унумдорлиги қуйидагича аниқланади:
МУ
М
И
МУ
М
В
Иқтисодий муносабатлар – бу

• кишилар учун зарур бўлган ҳаётий неъматларни ишлаб чиқариш, тақсимлаш, айирбошлаш ва истеъмол қилиш жараёнида вужудга келадиган муносабатлардир. Улар такрор ишлаб чиқариш муносабатлари ёки иқтисодий муносабатлар деб ҳам аталади.

Муайян тараққиёт даражасидаги ишлаб чиқарувчи кучлар ва ишлаб чиқариш муносабатлари муайян турининг бирлиги ва ўзаро таъсири ишлаб чиқариш усулини ташкил этади.
Ишлаб чиқариш усули билан жамият устқурмаси ижтимоий-иқтисодий формацияни ташкил этади.
Техника ва технологик тараққиёт даражаси жиҳатидан ёндашув
Меҳнат воситалари, материаллар, технология, энергия, ахборотлар, ишлаб чиқаришни ташкил этиш биргаликда ишлаб чиқаришнинг технологик усули дейилади.
Технологик усул босқичлари

• Бир хил ишни ёки хизмат вазифасини бажарувчи ходимларнинг энг оддий шаклдаги уюшиши

Оддий кооперация

• Меҳнат тақсимотига асосланган, лекин машина ҳали мавжуд бўлмаган шароитдаги кооперация

Мануфактура

• Ихтисослаштирилган қурол ва асбобларга, тор операцияларга асосланган, ишлаб чиқаришни машиналар ёрдамида ташкил этилувчи кооперация

Машиналашган ишлаб чиқариш
Мулкчилик шаклларининг таснифланиши
Хусусий мулк –
айрим кишилар ва гуруҳларга тегишли бўлиб, ёлланма меҳнатдан фойдаланиб даромад топишга қаратилган мулк
Жамоа мулки –
муайян мақсад йўлида турли кўринишдаги жамоаларга бирлашган кишилар томонидан биргаликда ўзлаштирилувчи восита ва неъматлар