1-bob. Qadimgi Madaniyatning asosiy omili
Download 50 Kb.
|
Jonibek1
|
TOHIRIYLAR – Tohiriylar davlatini boshqargan sulola. Xalifalik taxti uchun
kurashda Ma‟mun ibn Xorun ar-Rashid Tohir ibn Husayinning yordami bilan g‟olib chiqadi va minnatdorchilik belgisi sifatida 819-yilda uni Xuroson va Movarounnahr yerlariga noib qilib tayinlaydi. Tohir ibn Husayin oradan ko‟p vaqt o‟tmay xalifaga bo‟ysunmay mustaqil siyosat yurgiza boshlaydi. O‟ziga qarashli yerlarni xalifalikdan mustaqil deb e‟lon qiladi. Tohiriylar sulolasi 873-yilda ko‟tarilgan “g‟oziylar” qo‟zg‟oloni natijasida ag‟darib tashlanadi va Xurosonda hokimiyatni Sofforiylar sulolasi egallaydi. Sulola vakillari: Tohir ibn Xusayin (821-822), Talha ibn Tohir (822-830), Abdulloh ibn Tohir (830-844), Tohir ibn Abdulloh (844-862), Muhammad ibn Tohir (863-873), Xusayin ibn Tohir (873-874). TUDUN – Turk xoqonligining unga qaram o‟lkalardagi noiblari ustidan nazoratni kuchaytirish maqsadida yuborgan vakillari. Ular viloyatlarda boju- yasoqlarni jamg‟arish ustidan nazorat qilar va ularni hoqon qarorgohiga jo‟natish bilan shug‟ullanardi. UMMAVIYLAR – arab xalifaligi sulolasi (661-750). Asoschisi makkalik yirik savdogar va qurayshiylar zodagoni Abu So‟fiyonning o‟g‟li Muoviyadir. Abu So‟fiyon Muhammad Payg‟ambarning uzoq qarindoshi Umayya shajarasidan bo‟lib, uning o‟g‟li Muoviya dastlab xalifalikning Suriyadagi noibi edi. Ali xalifaligi davrida (656-661) unga bo‟ysunmaslik siyosatini boshlagan va u vafot etgach arab zodagonlarining yordamida xalifalik taxtini egallaydi. Xalifalik poytaxtini Damashqqa ko‟chiradi. Shuning uchun ham tarixiy adabiyotlarda ummaviylar davri Damashq xalifaligi deb ham yuritiladi. 747-750 yillarda Abu Muslim rahbarligidagi qo‟zg‟olon natijasida oxirgi ummaviylar vakili Marvon II (744-750) taxtdan tushiriladi va hokimiyat yangi sulola – Abbosiylar qo‟liga o‟tadi. Ummaviylar sulolasi vakillari: Muoviya (661-680), Yazid (680-683), Marvon I (683-685), Abdumalik (685-705), Volid (705-715), Sulaymon (715-717), Umar II (717-720), Yazid II (720-724), Hishom (724-743), Volid II (743-744), Marvon II (744-750). Download 50 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|