1. Butun toifa. Haqiqiy toifa. Mantiqiy toifa. Belgili toifa

Haqiqiy toifa
Haqiqiy toifaga kasr qismlari bor chekli sonlar to’plami kiradi. Haqiqiy sonlar ustida turli matematik amallarni bajarish mumkin. Bu amallarning natijalari ham haqiqiy toifaga kiradi. Bu yerda ham binar amallarga nisbatan masalaning 11 yechimlari mantiqiy toifaga tegishli bo’ladi.
Kompyuter xotirasida haqiqiy sonlar asosan qo’zg’aluvchan nuqta formatida saqlanadi.
937,56 = 93756 * 10-2 = 0,93756 * 103=0,93756E3
0,002355=2,355*10-3=2,355E-3
Xotiraga haqiqiy sonlar yozilayotganda uning uchun ajratilgan xotira sohasining 1-bitiga E simvolidan chapdagi mantissa ishorasi 1 ta bitga, keyin mantissa, undan keyin E – ya’ni har doim 10 soniga teng deb olinadigan eksponenta belgisi darajasining ishorasi 1 ta bitga, so’ngra uning darajasidagi son, ya’ni E simvolidan o’ngdagi son yoziladi (1.2-rasmga qarang).

Haqiqiy (kasr) qiymatli toifaga tegishli o’zgaruvchilarni e’lon qilish uchun float, double, long double xizmatchi so’zlaridan foydalanish mumkin.

Berilgan m va n haqiqiy sonlari ustida quyidagi amallarni bajarish dasturini ko’rib chiqaylik.


#include
using namespace std;
int main()
{
float m,n;
cin>>m>>n;
float k1=m+n;
float k2=m-n;
float k3=m*n;
cout<
system("PAUSE");
}
C++ da ushbu toifalarni oldiga signed va unsigned kalit so’zlarini qo’yib toifalarni modifikatsiyalash mumkin. Masalan,
signed float
unsigned float
signed double
unsigned double
signed long double
unsigned long double


Mantiqiy toifa
Mazkur toifa mantiqiy mulohazalarning to’g’riligini aniqlash uchun, turli xil dasturlash tillarida turlicha ifodalaniladigan ifodalarni 2 ta ko’rinishda aniqlaydi. Mantiqiy ma’lumotlar ustida quyidagi mantiqiy operatsiyalarni bajarish mumkin: konyunktsiya (va), dizyunktsiya (yoki) va inkor (yo’q), hamda qiyinroq bo’lgan ekvivalentlik, implikatsiya, chiqarib tashlash va boshqa operatsiyalar. Yuqorida keltirilgan ixtiyoriy operatsiyaning natijasi – mantiqiy qiymatga ega bo’ladi.
Mantiqiy qiymatni xotirada saqlash uchun bitta bit yetarli.


C++ da and mantiqiy amalining yana bir yozilish shakli &&, or yoki ||, not yoki ! va “inkor-yoki” amali xor kabi yozilishi mumkin.
bool toifasiga bitta misol ko’rib chiqamiz.


#include
using namespace std;
int main()
{ bool b=true;
bool s=false;
bool d1=not b || s;
bool d2=b && s;
bool d3=b xor s;
cout<
system("PAUSE");
}
Natija: 0 0 1