1. Buyuklik shartlari. O’zbek xalqi tarixida buyuk shaxslarning roli Hayotning ma’nosi va o’lim

Asosiy tushunchalar

1.Buyuk shaxs — xalq orasidan yetishib chiqqan, uning taqdiri va tarixida olamshumul rol o‘ynagan kishilarga nisbatan aytiladi.

2.Amir Temur shaxsi — Vatanimiz tarixida o‘tgan ulug‘ siymolarning eng yirigi. XIV asrda mo‘g‘ullardan hokimiyatni tortib olib mustaqil, markazlashgan davlat tuzdi va keng qirrali faoliyati bilan yaqin mintaqalar tarixida va hatto Yevropa xalqlari tarixida ham chuqur iz qoldirdi.
3.Islom Karimov shaxsi — 130 yil davom etgan mustamlakachilikdan so‘ng milliy davlatchilikni tiklashda va uni mustahkamlashda favqulodda jasorat ko‘rsatdi.
4.Hayotning ma’nosi — ertami-kechmi har bir inson oldida ko‘ndalang bo‘lib turadigan masala bo‘lib, uning bir xil yechimi yo‘qdir. Inson o‘zining erkinligi doirasida qanday yashash kerakligini o‘zi hal qiladi.
5.O‘lim — inson biologik hayotining yakunlovchi moment yoki uning jismi faoliyatining yakuni, har qanday sotsiomadaniy tizim dunyoqarashining muhim unsuri.
6.Mangulik — inson hayotligida ijobiy ma’noda erishgan muvaffaqiyatlarining ezgulik tarzida avlodlar xotirasida saqlanishi.


Savollar va topshiriqlar
1. Shaxsning buyukligi nimalarda ko‘rinadi?
2. Vatanimiz tarixida o‘tgan qaysi buyuk shaxslarni bilasiz?
3. Hozirgi vaqtda Vatan istiqloliga xizmat qilish buyuklik maqomiga kiradimi?
4. Tarixni shaxs yaratadimi yoki shaxs tarixni yaratadimi
5. O‘lim hodisasiga din va fan munosabati qanday?
6. F.Nitsshening «insonning o‘limi uning hayotidan ko‘ra ahamiyatliroqdir» degan fikrini qanday izohlaysiz?
7. Inson o‘limi va manguligi nisbati qanday?
8. «O‘lim»ni madaniyat darajasiga kiritilishi haqida fikringiz.


Amaliy ish
1.Insonning shaxs maqomini aniqlashda “individ” va “individuallik” tushunchalarining o’rni qanday?
2.Insonning shaxs maqomi uning biologiyaviy mohiyati bilan qanday munosabatda? Buni tushuntirib bering.
3.Ijtimoiylashuv inson shaxsi shakllanishining yagona sharti hisoblanadimi? Bu xususda o’z mulohazalaringizni ayting.
4.Erkinlik hodisasi inson zotidan boshqa mavjudotlarga ham taalluqlimi? O’z firlaringizni yozma bayon qiling.
5.Tutqunlikda ham inson shaxs sifatida shakllanadimi? Buni qullar qo’zg’oloni sardori Spartak misolida izohlang.
6.Shaxs erkinligi bilan u mansub millatning erkinligi o’zaro bog’liqmi? O’zbek davlatchiligi tiklanishi misolida tushuntiring.
7.Begonalashuv inson hayotida xususiy holmi yoki ob’ektiv hodisami? Buni o’zingizga tanish bo’lgan taniqli shaxslar misolida tushuntirib bering.
8.Shaxs va demokratiya nisbatida ulardan birini avval, boshqasini keyin kelib chiqqan deb hisoblasa bo’ladimi? Tarixiy bilimlaringizga tayanib javob bering.
9.Buyuk shaxs butun hayoti davomida buyukmi yoki bir-ikkita voqea ishtirokchisi bo’lish uni mashhur qiladimi? O’zingizga ma’lum siymolar misolida izohlang.
10.Vatanimiz va, umuman, O’rta Osiyo hamda Qozog’iston mintaqasida buyuk Amir Temurga teng ulug’ siymolar bormi? Bu xususda mintaqada yakunlangan ming yillikda yashab o’tgan kishilar misolida mulohaza yuriting.
11.Prezident Islom Karimov buyukligining siri nimada? Bu to’g’risida yozma yozma ish tayyorlang.
12.Inson stixiyali tarzda yashab hayotini manoli qilishi mumkinmi? Bilganlaringiz asosida yozma javob tayyorlang.
13.Inson o’limini ham manoli qilish mumkinmi? Buni mulohaza qilib ko’ring.
14.Evtanaziya haqida nimalarni bilasiz? Bilganlaringizni mulohaza qiling.