1-dars 1-§. Organik kimyo tarixi. Organik birikmalarning o‘ziga xos xususiyatlari darsning maqsadi

TK3 O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi — doimiy ravishda o‘z-o‘zini jismoniy, ma’naviy, ruhiy, intellektual va kreativ rivojlantirish, kamolotga intilish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, kognitivlik ko‘nikmalarini va hayotiy tajribani mustaqil ravishda muntazam oshirib borish, o‘z xatti-harakatini muqobil baholash va mustaqil qaror qabul qila olish ko‘nikmalarini egallashni nazarda tutadi.
b)Tarbiyaviy maqsad; TK5 Milliy va umummadaniy kompetensiya — vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish, badiiy va san’at asarlarini tushunish, orasta kiyinish, madaniy qoidalarga va sog‘lom turmush
tarziga amal qilish layoqatlarini shakllantirishni nazarda tutadi.
II.Dars turi:Aralash dars
III.Dars usuli:Aralash Fikrlar hujum.
IV.Dars jihozi: a)Darslik b)Tarqatmalar.
V.Tashkily qism; a)Salomlashish b)Yo’qlama c)Siyosiy daqiqa
VI.O’tilgan mavzuni takrorlash uchun savol va topshiriqlar berish.
VII. Dars bayoni:
Tabiiy kauchuk (sis-1,4-poliizopren)
Sintetik kauchukning monomeri butadien-1,3 bo’lib, xalq xo‘jaligining birorta tarmog‘i yo‘qki, kauchuk va uning vulkanlanish mahsuloti—rezina ishlatilmagan bo‘lsin. Lekin o‘simlikdan olinadigan kauchuk xalq xo‘jaligining kauchukka bo‘lgan talabini qondira olmaydi. Shu sababli, sintetik kauchuk olishning
sanoat usullarini topish zaruriyati tug‘ildi: CH2 = CH - CH = CH2 → (-CH2 - CH = CH - CH2- )n
Hozirda butadiyen-1,3 etil spirtidan emas, balki butanni katalitik degidrogenlab olinmoqda. Butadiyen kauchuk elastikligi va yedirilishiga chidamliligi jihatidan tabiiy kauchukdan keyin turadi.
Eng muhim sintetik kauchuklar, ularning xossalari va ishlatilish
Butadiyen kauchuk CH2 CH CH CH2 butadiyen-1,3 Suv va gazlarni o‘tkazmaydi. Elastiklik jihatidan tabiiy kauchukdan keyinda turad Kabel, poyabzal, turmush uchun zaruriy buyumlar ishlab chiqarishda
ishlatiladi.
Divinil kauchuk CH2 CH CH CH2 butadiyen-1,3 Chidamliligi va elastikligi jihatidan tabiiy kauchukdan
ustun. Shina ishlab chiqarishd. ishlatiladi.
Izopren kauchukCH2 CCH3CH CH2 2-metilbutadiyen–1,3 (izopren) Elastikligi va chidamliligi jihatidan tabiiy kauchukka o‘xshaydi. Shinalar ishlab chiqarishda qo‘llaniladi.
Xloropren kauchuk CH2 C Cl CH CH2 2-xlorbutadien-1,3 xloropren Yuqori harorat ta’siriga chidamli,
benzin vamoyning yonishi ta’sir etmaydi. O’zidan gaz o‘tkazmaydi. Kabellar, benzin va neft o‘tkazish
uchun quvurlar tayyorlashda ishlatiladi.