1. Ekonometrika fanining maqsadi nimalardan iborat?

iqtisodiy modellari ular qo'llanma, eskiz yoki ma'lum bir iqtisodiyotning o'zini qanday tutishi haqidagi g'oyadir. U iqtisodiyotning tebranishlari, hodisalari va yo'nalishini tahlil qilish uchun ishlatiladi.
Bu iqtisodiy modelga ega bo'lishi mumkin bo'lgan barcha o'zgaruvchilar va yo'nalishlar tushuntirilishi, tahlil qilinishi va tushunilishi kerak bo'lgan xarita bo'lib, u faqat ma'lum bir mahsulot yoki kompaniyaga nisbatan qo'llanilishi mumkin.
Iqtisodiy modellarning xarakteristikalari
Model (odatda) tahlil qilinadigan iqtisodiyot haqidagi ma'lumotlarni to'g'ri va oson tushuntira oladigan grafik bo'lishi kerak. Shu sababli, muvaffaqiyatli iqtisodiy modelga ega bo'lish uchun ikkita xususiyat zarur, deb aytish mumkin.
Iqtisodiy modelning maqsadlari
The iqtisodiy modellari Ular murakkab o'zaro ta'sirlarni o'rganish va iqtisodiyotning kelajakdagi xatti-harakatlari haqida bashorat qilish imkonini beradi. Haqiqat murakkab va bizning tushunishimiz cheklangan. Shuning uchun uni soddalashtirish kerak va soddalashtiruvchilar o'zgaruvchilar munosabatlariga asoslanadi. Uning asosiy g'oyalari quyidagilardan iborat:
Iqtisodiy o'zgaruvchilar o'rtasidagi bog'liqlikni tushuning (gipotezalarni shakllantirish va sinab ko'ring): Hamma narsa birgalikda qanday ishlaydi, biz undan foydalana olamizmi, bizga qarshi o'ynaydimi, agar u bog'liq bo'lmasa yoki u qanday o'zgarishi mumkinligi haqida fikr olish uchun. kelajak.
Muayyan vaziyat yoki hodisaning diagnostikasi: biznes-rejani qo'llab-quvvatlovchi iqtisodiyotning asosiy elementlarini tanlang.
O'zgaruvchilarning kelajakdagi xatti-harakatlarini prognoz qilish: o'zgaruvchilarning xatti-harakatlarini bashorat qilishga urinish vaqt o'tishi bilan barqaror biznesga ega bo'lishga intilish uchun juda muhimdir.
Iqtisodiy siyosatni loyihalash: Har xil turdagi iqtisodlar har xil turdagi bozorlarga yordam berishi yoki to'sqinlik qilishi mumkin. Shuning uchun kompaniyamizdan maksimal foyda olish uchun iqtisodiy siyosiy modelni hisobga olish kerak.
7.Iqtisodiy-matematik modellarga ta`rif bering.
Matematik modellardan F.Kene (“Iqtisodiy jadval” 1758-y.), A.Smit (Makroiqtisodiyotning klassik modeli), D.Rikardo (Xalqaro savdo modeli) kabi olimlar foydalanishgan. XIX asrda bozor iqtisodiyotini modellashtirish sohasida qator olimlar (L.Valras, O.Kumo, V.Pareta va boshqalar) va ulaming matematik maktabi katta hissa qo‘shdilar. XX asrda modellashtirishning matematik usullari keng k oiam da qoilanila boshlandi (D.Xiks, R.Solou, V.Leontyev, P.Samuelson va b. Ular Nobel mukofotiga sazovor boiishgan). Rossiyada XX asr boshlarida R.K.Dmitriyev va Ye.Ye.Slutskiy, I960— 1980-yillarda V.S.Nemchinov, V.V.Novojilov, L.V.Kantorovich (u 1975-yilda AQSH olimi Kupmans bilan birga “Tabiiy resurslardan optimal foydalanish” mavzusiga oid ilmiy ishlari uchun Nobel mukofoti olgan) matematik modellashtirish va iqtisodiy-matematik usullami rivojlantirish ishiga ulkan hissa qo‘shdilar. Masalan, matematikadagi yangi, chiziqli dasturlash nomli yo‘nalish shu L.V.Kantorovich nomi bilan bog‘langan. Chiziqli dasturlashning kanonik va normal formadagi masalalari bor bo‘lib, normal masala qo‘shimcha o‘zgaruvchilar kiritish yordamida kanonik masalaga keltirilishi mumkin. Kanonik masalani yechishning ajoyib usuli AQSH olimi Dj.Dansig tomonidan tavsiya etilgan bo‘lib, bu usul “simpleks-usul” deb ataladi. Hozir bu usulning turli masalalarni yechishga moslashgan har xil ko‘rinishlari mavjud.
Faktorlar (parametrlar) uchun simvolik belgilashlar kiritiladi, ular orasida bog‘lanish taxminan (empirik) tavsiflanadi. Shundan keyingina matematik model bayon etiladi.
8.Model tushunchasiga ta`rif bering?


Model (lat. modulus – o`lchov, me`yor) - biror ob`ekt yoki ob`ektlar tizimining obrazi yoki namunasidir.
Masalan, yerning modeli - globus, osmon va undagi yulduzlar modeli - planetariy ekrani, pasportdagi suratni shu pasport egasining modeli deyish mumkin.
Insoniyatni farovon hayot shartsharoitlarini yaratish, tabiiy ofatlarni oldindan aniqlash muammolari qadimdan qiziqtirib kelgan. Shuning uchun ham insoniyat tashqi dunyoning turli hodisalarini o`rganishi tabiiy holdir.
Aniq fan sohasi mutaxassislari u yoki bu jarayonning faqat ularni qiziqtirgan xossalarinigina o`rganadi. Masalan, geologlar yerning rivojlanish tarixini, ya`ni qachon, qaerda va qanday hayvonlar yashaganligi, o`simliklar o`sganligi, iqlim qanday o`zgarganligini o`rganadi. Bu ularga foydali qazilma konlarini topishlarida yordam beradi. Lekin ular yerda kishilik jamiyatining rivojlanish tarixini o`rganishmaydi bu bilan tarixchilar shug`ullanadi.
Atrofimizdagi dunyoni o`rganish natijasida noaniq, va to`liq bo`lmagan ma`lumotlar olinishi mumkin. Lekin bu koinotga uchish, atom yadrosining sirini aniqlash, jamiyatning rivojlanish qonunlarini egallash va boshqalarga xalaqit etmaydi. Ular asosida o`rganilayotgan hodisa va jarayonning modeli yaratiladi. Model ularning xususiyatlarini mumkin qadar to`laroq akslantirishi zarur.
Modelning taqribiylik xarakteri turli ko`rinishda namoyon bo`lishi mumkin. Masalan, tajriba o`tkazish mobaynida foydalaniladigan asboblarning aniqdigi olinayotgan natijaning aniqligiga ta`sir etadi.