1. Elektr ta’minoti fani to‘g‘risida

2. Elektr ta’minoti tizimi haqida dastlabki ma’lumotlar
Elektr ta’minoti sistemasi (ETS) kuchlanishi 1000 V gacha va undan yuqori bolgan elektr tarmoqlari xamda transformatorli va ozgartirgichli podstantsiyalarni oz ichiga oladi. Uning vazifasi xalq xojaligi oboyektlaridagi elektr ishlatuvchilarni va iste’molchilarni kerakli korsatkichlarga ega bolgan elektr energiyasi bilan taominlashdan iboratdir. Elektr ishlatuvchilarga elektr energiyasini texnologik jarayonni yurgizish uchun qabul qiluvchi turli mashina va mexanizmlarning elektr motorlari, elektr pechlar, elektroliz qurilmalari, payvandlash mashinalari, yoritish tizimi va boshqalar kiradi. Elektr ishlatuvchilarning maolum guruxiga elektr iste’molchilari deyiladi. Elektr ishlatuvchilar va elektr iste’molchilari (EI va I) elektr energiyasini energosistemaning rayon podstantsiyalaridan oladi. Baozi xollarda bir yoki bir necha korxona uchun bir vaqtda elektr energiyasi va issiqlik energiyasi ishlab chiqaruvchi issiqlik elektr markazlari (IEM) xam qurilishi mumkin. ETS ning ish rejimi va uning parametrlari elektr energiya manbasi bolgan energosistemaning xamda ishlab chiqarish jarayonining rejimlariga boьliq. Bu parametrlarga kuchlanish, elektr yuklamalari, chastota va boshqa ozgaruvchan fizik korsatkichlarining qiymatlari kiradi. Energosistema tomonidan ETS parametrlariga quyidagilar taosir korsatadi: Energosistemada aktiv quvvat balansi va chastota oьishi bilan boьliq bolgan elektr manbalarining quvvatlarini ozgarishi, reaktiv quvvat balansiga boьliq bolgan kuchlanish satxi, qisqa tutashuvlar va muvozanatning buzilishi. Korxonalardagi texnologik jarayonlar yuklamalar rejimini aniqlaydi. Korxona ETS ini shartli ravishda 2 qismdan iborat deb qarash mumkin : 1).Tashqi elektr ta’minoti sistemasi; 2).Ichki elektr ta’minoti sistemasi. Tashqi elektr ta’minotiga elektr manbasidan korxonaga otkazilgan taominlovchi xavo va kabel liniyalari xamda ETS ning asosiy elementi bolgan bosh pasaytiruvchi podstantsiya (BPP) ning yuqori kuchlanishli chulьami tomoni kiradi. Ichki elektr ta’minotiga BPP ning 610 kV li tarqatish qurilmasi (TQ) dan elektr ishlatuvchi va iste’molchilargacha bolgan elektr tarmoqlari kiradi. "Elektr ta’minoti" fanida ichki va tashqi elektr ta’minoti tizimlaridagi asosiy elementlar bolgan transformatorli va ozgartkichli podstantsiyalarni, kabel va xavo liniyalarini, tok otkazgichlarini, reaktiv quvvatni kompensatsiya qiluvchi qurilmalarni, kuchlanishni rostlovchi qurilma va usullarni tanlash masalalari, ETS ning asosiy parametrlari xisoblangan elektr yuklamalari, kuchlanish qiymati, ichki elektr ta’minoti sxemasi, kerak bolgan ishonchligi darajasi va