1. Fazoda Dekart koordinatlar sistemasi va asosiy masalalar


Download 101.5 Kb.
bet5/8
Sana05.01.2022
Hajmi101.5 Kb.
#214160
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Fazoda vektorlar

Skalyar ko’paytma. 1-ta’rif. va vektorlarning skalyar ko’paytmasi deb, shunday songa aytiladiki, bu son shu vektorlar uzunliklari bilan ular orasidagi burchak kosinusi ko’paytmasiga teng bo’ladi va odatda yoki () ko’rinishda yoziladi. Demak, ta’rifga ko’ra =|||| cos, =^

2-misol. ||=3, ||=2, =60° bo’lsa ()=

Skalyar ko’paytmaning xossalari.



1. o’rin almashtirish xossasi. 2. (+)=+ taqsimot xossasi.

3. guruxlash xossasi.



  1. Agar va vektorlar bir xil yo’nalishdagi kollinear vektorlar

bo’lsa, =|||| chunki cos0=1. Agar qarama-qarshi yo’nalgan bo’lsa, =-|||| chunki cos1800=-1.

5. =||||cos0=||2 2= ||2 6. perpendikulyar bo’lsa , =0 bo’ladi.

Eslatma. 5 va 6 xossalardan foydalanib birlik vektorlarning skalyar ko’paytmalarini ko’rsak



tengliklarning o’rinli bo’lishi ravshan.

Skalyar ko’paytmaning koordinatalari orqali ifodasi.



Agar ={x1, y1, z1} , ={x2, y2, z2} vektorlar koordinatalari orqali berilgan bo’lsa, ni xisoblaylik. ={ x1+y1+z1)(x2+y2+z2)=(eslatmaga ko’ra)= x1x2+y1y2+z1z2 . Demak koordinatalari bilan berilgan ikkita vektorning skalyar ko’paytmasi mos koordinatalari ko’paytmalarining yig’indisiga teng bo’lar ekan. va vektorlar yig’indisi esa qo’yidagicha xisoblanadi: ={x1x2; y1y2; z1z2}.

Ikki vektor orasidagi burchak va parallelik, perpendikulyarlik shartlari.



Agar va vektorlar orasidagi burchakni desak bu vektorlarning skalyar ko’paytmasidan

=||||cos (1) ikki vektor orasidagi burchak kosinusini hisoblash formulasi kelib chiqadi. Agar ={x1, y1, z1}, ={x2, y2, z2} koordinatalari bilan berilgan bo’lsa,

cos  = (2)



Agar bo’lsa, bo’lib cos =0 bo’ladi va (2) dan x1x2+y1y2+y1y2+z1z2 =0 (3)

(3) ikki vektorning perpendikulyarlik sharti. Agar va vektorlar parallel bo’lsa, u xolda bu vektorlarning kollinearlik shartidan ya’ni = dan x1+y1+z1=( x2+y2+z2)x1=x2;

y1=y2 ; z1=z2 . (5) ikki vektorning parallelik sharti.



Download 101.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling