1. Fazoda Dekart koordinatlar sistemasi va asosiy masalalar


Vektorlar ustida chiziqli amallar


Download 101.5 Kb.
bet3/8
Sana05.01.2022
Hajmi101.5 Kb.
#214160
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Fazoda vektorlar

Vektorlar ustida chiziqli amallar. Vektorlarni qo’shish, ayirish amallari o’rta maktab dasturidan ma’lum bo’lgan uchburchak va parallelogramm qoidalariga asosan amalga oshiriladi.

Vektorni songa ko’paytirish. vektorni biror  xaqiqiy songa ko’paytirganda shu ga kollinear bo’lgan vektor xosil bo’lib, uning uzunligi ||= |||| ga teng bo’lib, yo’nalishi esa  >0 bo’lsa, vektor yo’nalishi bilan bir xil ,  <0 bo’lsa, yo’nalishiga qarshi bo’ladi. Vektorlarni songa ko’paytirish qoidasidan ko’rinadiki =bo’lsa va vektorlar kollinear vektorlar va aksincha. Demak va vektorlarning kollinear vektorlar bo’lishi uchun = tenglik o’rinli bo’lishi zarur va kifoya.

Vektorlarning o’qqa proyeksiyasi. Proyeksiya so’zi lotincha «projectiv» so’zidan olingan bo’lib, «tasvir» yoki «soya» degan ma’noni bildiradi. Biror A nuqtaning u o’qdagi proyeksiyasi deb, shu nuqtadan u o’qqa tushirilgan perpendikulyarning A1 asosiga aytiladi va qo’yidagicha yoziladi

1-chizma 2-chizma

A . B. A a B

__________________ u _________________________ u



A1 B1 O A1 B1

Pr uA=A1, pruV=V1. vektorning o’qdagi geometrik proyeksiyasi deb, vektor boshining proyeksiyasi bo’lgan A1 dan uchining proyeksiyasi bo’lgan B1 nuqta tomon yo’nalgan vektorga aytiladi. pru =. Har qanday vektorning biror o’qdagi geometrik proyeksiyasi vektordir, lekin uning algebraik miqdori biror aniq sondir. Shuning uchun vektorning proyeksiyasi deb shu son qabul qilinadi. Demak, vektorning uzunligi vektorning u o’qdagi proyeksiyasi deyiladi. Agar A1 va B1 nuqtalarning koordinatalarini mos ravishda x1, x2 desak pru=x2 - x1 bo’ladi.

Teorema. vektorning u o’qdagi proyeksiyasi shu vektor uzunligini, shu vektor bilan u o’q orasidagi  burchak kosinusi ko’paytmasiga teng bo’ladi: pr u=||cos

Vektor koordinatalari deganda vektorning uchi bilan boshining bir xil koordinatalari ayirmalariga shu vektorning koordinatalari deyiladi va qo’yidagicha yoziladi ={x2-x1; y2-y1}



Vektor koordinatalar kvadratlarining yig’indisidan olingan kvadrat ildizga vektor uzunligi deyiladi.




Download 101.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling