1. for va foreach sikllari

18. Sinf a’zolariga ruxsat berish-public и private
Sinf a'zolari (class members) C++ dasturlash tilida public, private va protected kabi namunalar yordamida belgilanadi. Bu namunalar sinf a'zolarining kimdan foydalanilishi mumkinligini belgilash uchun ishlatiladi.
public namuna sinf a'zolarining barcha funksiyalardan va sinfdan tashqari funksiyalardan ham foydalanilishi mumkin. Bunday sinf a'zolari sinfning har qanday qismidan chaqirilishi mumkin.
private namuna sinf a'zolari esa faqat sinf ichidagi funksiyalardan foydalanishga ruxsat beradi. Bunday sinf a'zolari sinfning har qanday qismidan chaqirilishiga ruxsat berilmaydi.
protected namuna sinf a'zolari esa faqat sinf ichida yoki sinfning farzand sinflaridan foydalanishga ruxsat beradi. Bunday sinf a'zolari sinfning har qanday qismidan chaqirilishiga ruxsat berilmaydi.
Sinf a'zolarining belgilanishi uchun namunalar quyidagi ko'rinishda yoziladi:
cpp
class Sinf {
public:
// public sinf a'zolari
private:
// private sinf a'zolari
protected:
// protected sinf a'zolari
};
Quyidagi kodda misol sinf berilgan:
cpp
#include
using namespace std;
class Shaxs {
public:
string ism;
int yosh;
void salom() {
cout << "Salom, mening ismim " << ism << " va " << yosh << " yoshdaman." << endl;
}
private:
string pasport;
};
int main() {
Shaxs shaxs1;
shaxs1.ism = "Ali";
shaxs1.yosh = 25;
shaxs1.salom();
// shaxs1.pasport = "AA1234567"; // xatosi
return 0;
}
Bu kodda Shaxs nomli sinf yaratildi. Uning ixtiyoriy soniya (int) va matn (string) turlarida ikkita xususiyati bor. salom nomli funksiyasi ham mavjud va public namunasi orqali hamma funksiyalardan foydalanishga ruxsat berilgan.
pasport nomli xususiyati esa private namunasi orqali faqat sinf ichidagi funksiyalardan foydalanishga ruxsat berilgan. main funksiyasida shaxs1 nomli obyekt yaratilgan va unga ism va yosh xususiyatlari berildi. pasport xususiyati esa private namunasi tufayli chaqirilib bo'lmaydi.
Sinf a'zolarining belgilanishi, sinf ichidagi xususiyatlarni boshqa funksiyalar tomonidan o'zgartirish va sinfning yaxshi tuzilishi uchun juda muhimdir.