1. for va foreach sikllari

12. Lokal va global o’zgaruvchilar
Lokal va global o'zgaruvchilar, C++ dasturlash tili yordamida yaratilgan dasturlarda o'zgaruvchilar haqida fikrlashish davomida yuzaga keladigan mavzulardir.
Lokal o'zgaruvchilar funksiya ichida yaratiladi va faqat funksiya ichida foydalaniladi. Lokal o'zgaruvchilar funksiya chaqirilganda yaratiladi va funksiyadan chiqqanida o'chiriladi. Lokal o'zgaruvchilar funksiya nomi, argumentlar va funksiya ichidagi blok ichida yaratilishi mumkin.
Quyidagi kodda misol funksiya berilgan:
cpp
#include
using namespace std;
void misolFunksiya() {
int x = 5; // lokal o'zgaruvchi
cout << "Lokal o'zgaruvchi x qiymati: " << x << endl;
}
int main() {
int x = 10; // global o'zgaruvchi
cout << "Global o'zgaruvchi x qiymati: " << x << endl;
misolFunksiya();
return 0;
}
Bu kodda main funksiyasi ichida global o'zgaruvchi (int x = 10;) yaratilgan. Global o'zgaruvchilar funksiyalar ichida yaratilmaydi, dastur barcha funksiyalarni o'qib chiqqanda ham ular foydalanish mumkin. Global o'zgaruvchilar dasturdagi barcha funksiyalar ichida foydalanilishi mumkin.
misolFunksiya nomli funksiyada esa lokal o'zgaruvchi (int x = 5;) yaratilgan. Bu o'zgaruvchi funksiya ichida yaratilgan va faqat funksiya ichida foydalaniladi.
Natijada konsolga chiqarilgan qiymatlar quyidagicha:
Global o'zgaruvchi x qiymati: 10
Lokal o'zgaruvchi x qiymati: 5
Global o'zgaruvchilar dastur barcha funksiyalarda foydalanish mumkin, shuningdek, funksiya ichida yaratilgan lokal o'zgaruvchilar faqat o'zgartiruvchi funksiyalarda foydalaniladi, chunki ular funksiyadan chiqqanida o'chiriladi.
13. Funksiya parametrlari va argumentlari
Funksiya parametrlari va argumentlari, C++ dasturlash tili yordamida yaratilgan dasturlarda funksiyalar haqida fikrlashish davomida yuzaga keladigan mavzulardir.
Funksiya parametrlari, funksiyalarga uzatiladigan qiymatlar uchun o'zgaruvchilar hisoblanadi. Funksiyalar boshqa funksiyalarga o'zgaruvchilar yoki qiymatlar uzatish uchun ishlatilishi mumkin.
Funksiya argumentlari, funksiyalarga uzatiladigan qiymatlar hisoblanadi. Funksiya chaqirilganda, argumentlar funksiyaga uzatiladi va funksiya ularni qabul qiladi.
Quyidagi kodda misol funksiya berilgan:
cpp
#include
using namespace std;
int katta(int a, int b) {
if (a > b) {
return a;
} else {
return b;
}
}
int main() {
int x = 12;
int y = 8;
int max = katta(x, y);
cout << "Eng katta son " << max << endl;
return 0;
}
Bu kodda katta nomli funksiya yaratilgan. Uning ikkita argument qabul qilishi kerak (int a va int b). main funksiyasida katta funksiyasi chaqiriladi va x va y o'zgaruvchilari argumentlar sifatida uzatiladi. Natijada, funksiyadan qaytarilgan eng katta son max o'zgaruvchiga saqlanadi va konsolga chiqariladi.
Funksiyalar ichidagi o'zgaruvchilar lokal o'zgaruvchilar hisoblanadi va faqat o'zgartiruvchi funksiyalarda o'zgarishga uchraydi. Funksiyalar ichidagi o'zgaruvchilar funksiya chaqirilganda yaratiladi va funksiyadan chiqqanida o'chiriladi.
Funksiyalar orqali, bir nechta qiymatlar yuborilishi mumkin. Qiymatlar almashish uchun funksiya parametrlari va argumentlari ishlatiladi. Qiymatlar ustidan ishlash uchun, funksiyalar foydalanuvchining talablarini bajarish uchun parametrlarni o'z ichiga oladi, va argumentlar esa foydalanuvchining talablarini qondirish uchun funksiyaga uzatiladi.