deb yuritiladi.
X – abssissa oʻqi,
Y – ordinata oʻqi,
X
A
va Y
A
– A nuqtaning koordinatalari.
Toʻgʻri burchakli koordinata sistemasi. Kichik hududlarning planini
olishda va katta aniqlik talab qilinmaydigan hisoblarda toʻgʻri burchakli
yassi koordinata hamda qutbiy koordinata sistemalaridan foydalaniladi.
Toʻgʻri burchakli yassi koordinata sistemasida nuqtalarning bir-
biriga nisbatan oʻrni oʻzaro perpendikular ikki chiziqning kesishgan
nuqtasiga nisbatan aniqlanadi. Oʻzaro perpendikular ikki chiziqcha
koordinata oʻqlari, ularning kesishgan nuqtasiga esa koordinata boshi
deyiladi. Bu koordinata sistemasi dekart toʻgʻri burchakli yassi koordinata
sistemasi deyiladi.
Bu sistemada vertikal chiziq – ordinata (Y), gorizontal chiziq – abssissa
(X), geodeziyada esa aksincha, vertikal chiziq – abssissa X, gorizontal chiziq
– ordinata Y deb qabul qilingan. O – koordinata boshi, X oʻqi – abssissa
shimolga yoʻnalgan, Y oʻqi – ordinata sharqqa yoʻnalgan.
Qutbiy koordinata sistemasi. Agar toʻgʻri burchakli koordinata
sistemasidagi oʻzaro perpendikular X va Y oʻqlar oʻrniga faqat X oʻqi
va koordinata boshlanish nuqtasi O olinsa, qutbiy koordinata sistemasi hosil
boʻladi.
Biror S nuqtaning qutbiy nuqtaga nisbatan oʻrnini aniqlash uchun
bu nuqtani qutbiy nuqta bilan tutashtiruvchi chiziqning uzunligi OS va
Do'stlaringiz bilan baham: |
