1. Global iqtisodiy rivojlanish fanining predmeti Jahon iqtisodiyotini globallashuvi mohiyati, kelib chiqish sabablari, shart-sharoitlari va darajalari

Jahon iqtisodiyotida globallashuv jarayonlarini quyidagilarda kо‘rish mumkin:
- xalqaro kapital bozorlari hamda infrastrukturaning rivojlanganligida
- global telekommunikatsiya sistemasining shakllanganligida
- TMKlarning yuqori sur’atda о‘sganligi, kichik va о‘rta korxonalarning ishlab chiqarishi, iqtisodiy va investitsion faoliyati bilan bog‘liq bо‘lgan integratsiyalashgan milliy korporativ strukturasining tashkil topishida
10
barcha davlatlarda muttasil iqtisodiy о‘sish va aholi farovonligini oshishini ta’minlashdan iborat
Iqtisodiyotning globallashuvida pirovard maqsad

integratsiyalashayotgan mamlakatlar iqtisodiy rivojlanishi va bozor munosabatlaridagi etukligi darajasining yaqinligi. Kamdan-kam istisnolardan tashqari, qolgan barcha hollarda davlatlararo integratsiya yo industrial mamlakatlar yoki rivojlanayotgan mamlakatlar orasida rivojlanadi. Hatto sanoati rivojlangan mamlakatlar va rivojlanayotgan mamlakatlar doirasida taxminan bir xil iqtisodiy rivojlanish darajasidagi davlatlar o’rtasida integratsion jarayonlar eng faol bo’ladi. Sanoati rivojlangan va rivojlanayotgan davlatlar o’rtasidagi integratsion guruhlarni shakllanishi boshlang’ich bosqichidadir;

Iqtisodiy integratsiyaning shart-sharoitlari

• integratsiyalashayotgan mamlakatlar iqtisodiy rivojlanishi va bozor munosabatlaridagi etukligi darajasining yaqinligi. Kamdan-kam istisnolardan tashqari, qolgan barcha hollarda davlatlararo integratsiya yo industrial mamlakatlar yoki rivojlanayotgan mamlakatlar orasida rivojlanadi. Hatto sanoati rivojlangan mamlakatlar va rivojlanayotgan mamlakatlar doirasida taxminan bir xil iqtisodiy rivojlanish darajasidagi davlatlar o’rtasida integratsion jarayonlar eng faol bo’ladi. Sanoati rivojlangan va rivojlanayotgan davlatlar o’rtasidagi integratsion guruhlarni shakllanishi boshlang’ich bosqichidadir;
• integratsiyalashayotgan mamlakatlarning jo’g’rofiy yaqinligi, ko’p hollarda umumiy chegara va tarixan shakllangan iqtisodiy aloqalarning mavjudligi. Dunyodagi integratsion birlashmalarning aksariyati jo’g’rofiy jihatdan bir-biriga yaqin joylashgan, transport aloqalariga ega bo’lgan va ko’pincha bir tilda gaplashadigan bir necha qo’shni mamlakatlardan boshlangan edi;
• rivojlanish, siyosiy hamkorlik va shakllar sohasida mamlakatlar oldida turgan iqtisodiy va boshqa muammolarning umumiyligi. Iqtisodiy integratsiya integratsiyalashayotgan mamlakatlar oldida real mavjud bo’lgan aniq muammolar to’plamini hal qilishga qaratiladi. Bunda asosiy muammosi-bozor iqtisodiyoti asoslarini yaratish bo’lgan mamlakatlar bozorining rivojlanganligi, umumiy valyutani joriy qilishni talab etadigan davlatlar bilan integratsiyalashuvi mumkin emasligi yaqqol ayonligi bunga sababdir. Xuddi shuningdek, aholini suv bilan ta’minlash asosiy muammosi bo’lgan mamlakatlar kapital aylanishi erkinligi muammosini muhokama qilayotgan davlatlar bilan birlashishi mumkin emas.

11
texnologik taraqqiyot;
kapitalning konsentarsiyalashuvi va markazlashuvi;
xalqaro biznesning integratsiyalashuvi;
jahon iqtisodiyotining erkinlashuvi;
xalqaro moliya institutlari faoliyat doirasining kengayishi;
global muammolar tomonidan xavfning kuchayishi;
milliy va xalqaro miqyosda siyosiy tizimlarning о‘zgarishi
Globallashuv shart-sharoitlari
12
globallashuv
transmilliylashuv
integratsiyalashuv
Globallashuv jarayoni va uning chuqurlashuv bosqichlari
Globalashuv turlari
14
E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT!