1-ilova o‘zbekiston respublikasi maktabgacha ta’lim vazirligi
Download 1.12 Mb.
|
Ilm yo‘li
- Bu sahifa navigatsiya:
- Faoliyat turlari O‘tkazish vaqti
Izoh: har bir maktabgacha ta’lim tashkiloti mintaqaviy xususiyatlarni hisobga olgan holda kundalik ish tartibini mustaqil ravishda ishlab chiqishi mumkin, invariant - «Ilm yo‘li» dasturining majburiy qismi 80%, o‘zgaruvchan qism - ta’lim jarayoni ishtirokchilari tomonidan shakllantirilgan 20% ni tashkil etishi kerak. 7-ilova. Bolalarni boshlang‘ich ta’limga majburiy bir yillik tayyorlash bo‘yicha guruhda o‘tkaziladigan mashg‘ulotlarning namunaviy miqdori
Har bir kun erkin mashg‘ulot bilan boshlanadi va tugaydi, bola o‘z qiziqishlariga ko‘ra o‘ziga mos faoliyatni tanlashi (o‘ynashi, chizishi), konstruktordan biron narsa yasashi, o‘z tengdoshi bilan rasmli kitobni ko‘rib chiqishi va h.k.). Pedagog bolalarning bo‘sh vaqtlaridan bir nechta juftliklar, kichik guruhlar (har biri 3-4 bola) bo‘lib birga o‘ynashlari uchun foydalanadi. Pedagogning o‘zi o‘yinni oldindan belgilangan tarbiyalanuvchilar bilan birgalikda olib boradi (ularni o‘ynashga taklif qiladi) yoki allaqachon tashkil etilgan o‘yinga qo‘shiladi. Shunday qilib, ajratilgan vaqtda pedagog bir-biridan ikkinchisiga o‘tishda 2-3 juftlikni yoki kichik guruhni (har biriga 7-10 daqiqadan) qamrab olishi mumkin, qolgan bolalar esa o‘zlarining qiziqqan faoliyatlari bilan shug‘ullanadilar. Erkin mashg‘ulotlar guruhning barcha bolalari taklif qilinadigan suhbat bilan almashinadi. Bu vaqt avvalgi kunning yorqin taassurotlari, tabiatdagi o‘zgarishlar, yaqinlashib kelayotgan unutilmas sanalar va hokazolarni tasodifiy muhokama qilishga bag‘ishlangan. Suhbat davomida pedagog o‘zi uchun maktabgacha yoshdagi bolalarning hozirgi kun manfaatlarini kashf etadi, ulardan keyingi kunlarda ta’limiy faoliyatni tematik rejalashtirish tashkil etish uchun foydalnadi. Bolalar bilan kelajak uchun qiziqarli narsalarni rejalashtiradi. Agar guruh hayotida nizolar, janjallar bo‘lsa, qanday hal qilishni ijtimoiy maqbul yo‘llar bilan muhokama qilishi mumkin, bolalarning odob-axloq qoidalari haqida tushunchalarini aniqlashtirish, birgalikda «guruh» qoidalarini ishlab chiqadi. Muhokama uchun pedagog badiiy matnlarni chizishi mumkin - qisqa hikoya, ertak, shunga o‘xshash axloqiy xatti-harakatlarni o‘z ichiga olgan she’rni o‘qishi, hamda kitobdagi va ularning haqiqiy hayotidagi voqealar o‘rtasida parallel chizish orqali muhokama qilishi mumkin. Agar kerak bo‘lsa, pedagog keyingi tadqiqotlar uchun mavzuli fon bo‘lib xizmat qiladigan (mavzuni, bolalar uchun muammoni aniqlashtirish uchun) badiiy matnni o‘qish orqali guruhdagi muhokamani o‘z nihoyasiga yetkazadi. Guruh muloqotining odatiga binoan, kattalar bilan bitta yoki ikkita mashg‘ulotlar (kognitiv tadqiqotlar, matematik, tasviriy san’at va boshqalar haftaning kuniga binoan) guruh xonasida o‘tkaziladi va butun guruh bolalar bilan ishlashga mo‘ljallangan (aniq mavzu va tarkibga qarab, tarbiyachilar) har qanday vazifani birgalikda bajarish yoki alohida ishlash uchun juftlarga, kichik guruhlarga bo‘linishi mumkin. Guruhlar uchun ish joyi bir nechta katta stollar bo‘lib, ular atrofida barcha ishtirokchilar, shu jumladan pedagog joylashishi mumkin. Pedagoglar hamkor sifatida u o‘zini bolalardan ajratmaydi. Stollarini (partalarni) maktab usulida joylashtirmaslikka harakat qilish kerak, chunki bu erkin muloqotga to‘sqinlik qiladi. O‘tirish joylari qatnashchilarga mahkam birkitilmagan, ya’ni siz qulay tarzda hoxlagan joyingizga o‘tirishingiz mumkinligini eslatadi. Mashg‘ulot davomida bolalar osonlikcha, kattalar bilan muloqot qilishadi, shuningdek qo‘shni tengdoshlari bilan ham muloqot qilishlari mumkin (sharhlash, xatti-harakatlarni baholash, o‘z variantlarini taklif qilish, qo‘shnining tajribasidan foydalanish). Zarur bo‘lganda, bolalar xonani aylanib o‘tishadi. Barchani jarayonga taklif qilganda, pedagog ularni o‘z tengdoshlarining qiziqarli mazmunli faoliyatiga jalb qilishiga umid qilib, bolalarni unga majbur qilmaydi. Ba’zi bolalar ishda faol ishtirok etmasliklari mumkin, lekin boshqalarni kuzatib turishadi, go‘yo ular faoliyatdan chetda turgandek. Bu bola mashg‘ulotdan hech qanday foyda olmaydi degani emas. Keyingi safar u dadilroq bo‘ladi va bu mashg‘ulotga qo‘shilishga harakat qiladi. Kun tartibidagi oxirgi narsa - bu ish joyini o‘zgartirish (musiqa yoki jismoniy tarbiya) bilan bog‘liq mashg‘ulot. Musiqa yoki sport zaliga o‘tkazish - va boshqa kattalar bilan muloqotda bo‘lish (musiqa rahbari, murabbiy). Har kuni guruh xonasidan tashqariga chiqish bolalar hayotiga xilma-xillik bag‘ishlaydi va ularning ijtimoiy-madaniy malakalarini shakllantiradi. Pedagog ushbu faoliyatning bir qismini bolalar bilan o‘tkazishi mumkin, uning bir qismi yengil nonushta tayyorlashga sarflanishi mumkin (agar u ota-onalarning iltimosiga binoan tashkil etilgan bo‘lsa). Birgalikda ovqatlanish (agar MTTda ko‘zda tutilgan bo‘lsa), bolalar guruhining birlashishiga yordam beradi. Nonushta paytida (agar MTMda nazarda tutilgan bo‘lsa), erkin va osoyishta muhitni yaratish, bolalarga avvalgi mashg‘ulotlarda olgan taassurotlarini xotirjam ravishda almashish imkoniyatini berish kerak. Navbatchiga pedagoglar nonushtadan keyin stollarni tozalashga yordam beradi. Kun bolalarning erkin faoliyati bilan yakunlanadi. Ushbu vaqtda haftasiga ikki marta pedagog bir necha bolalarni yakka mashg‘ulotlarga taklif qiladi (bular yakka ishlaydi). Hamma tarbiyalanuvchilar ularga qo‘shilishi mumkin. Hafta bir kun pedagog o‘yin o‘z vaqtini bolalar bilan o‘ynashga sarflaydi. Katta yoshli bolalar bilan o‘ynash va kommunikativ mashg‘ulotning tashkiliy xususiyatlariga e’tibor qaratish kerak: kattalar ushbu turdagi ishlarni bolalarning mustaqil faoliyati bilan bir qatorda bajaradilar. Bu yerda pedagog kichik guruhlarning tarkibi bilan shug‘ullanadi, bolalarni maqsadli o‘yin yoki suhbatga jalb qilishi yoki xohlaganlarni taklif qilishi mumkin.
Download 1.12 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||