1. Iqtisodiy talimotlar tarixni fanining predmeti va uslubi

42)Buyuk neolistik sintez Skin xiks pol semulson
Neoliberalizm, bozor munosabatlari tizimi xo‘jalik yuritishning ancha samarali shakli ekanligi, u iqtisodiy rivojlanish va o‘sish uchun eng qulay shart-sharoit yaratib berishi to‘g‘risidagi qoidaga asoslanadi. Neoliberallar iqtisodiyotni erkinlashtirish, bahoning erkin shakllanish printsiplaridan, iqtisodiyotda xususiy mulkning va nodavlat xo‘jalik tuzilmalarining etakchilik rolidan foydalanish tarafdori hisoblanadi. Neoliberalizmning asosiy belgilari: • bozor mexanizmi va erkin raqobat ustunligini e’tirof etgach, neoliberallar raqobat muhitini shakllantirish va unga amal qilishni nazorat qilish bo‘yicha davlatning iqtisodiyotga aralashuvini mumkin deb hisoblaydi; • zamonaviy iqtisodiyotning samaradorligini ta’minlashda iqtisodiy faoliyat ishtirokchilarining erkin amal qilishini qo‘llab-quvvatlaydi; • monopoliyani milliy xo‘jalikning har tomonlama rivojlanish yo‘lidagi to‘siq deb e’lon qiladi va iqtisodiyotdagi monopol moyillik bilan kurashning zarurligini asoslab beradi; Skin Xiks -Ingliz iqtisodchilari oksford universitetida öqigan nobel mukofoti ôz laurenti(1972) öz asarlarida iqtisodiy nazaryadagi matematika maktabining Umumiy iqtisodiy nazaryalarni ba naflilik nazaryalarni rivojlantirdi iqtisodiy ôsish va ish haqqi muammolarni ôrgandi ish haqqi nazariyasi va kapital va iqtisodiy ösish keynschilik iqtisodiy nazaryasi Samuelson-amerikalik iqtisodchi uning iqtisodiy qarashlari neoklassik sintezdeb ataladi u aralash iqtisodiyoti nazaryasi tarofdori u ekonomiks darsligi va iqtisodiy tahlil nazaryasi asari bir nechta martta nashr qilingan

43)sotsial bozor nazariyasi Oyken Erxard
Valter Oyken (1891-1950) o‘zining “Milliy iqtisodiyot asoslari” (1947) kitobida iqtisodiyotni bozorga asoslanib tashkil etish shakllarining asosiy tiplarini (turlarini) ko‘rsatib beradi. Mazkur kitobning “Iqtisodiy tizimlar” bobida “xo‘jalikning ideal tiplari” to‘g‘risidagi g‘oya ilgari suriladi. Unda Oyken xo‘jalik shakllarining barcha turlarini faqat ikkita iqtisodiy tizimga – erkin bozor xo‘jaligi va markaziy boshqaruv xo‘jaligiga ajratib ko‘rsatadi. Bu shakllar ideal yoki sof xo‘jalik tiplari hisoblanadi
va boshqaruv uslublari bo‘yicha bir biridan farq qiladi real voqelikda bunday ideal xo‘jalik tiplar amal qilmaydi. Shuning uchun “xo‘jalikning ideal tipi” tushunchasi bilan birga, u iqtisodiy hayotda doimo amal qiladigan “xo‘jalikning real tipi” tushunchasini kiritadi. U.Mitchell fikriga ko‘ra kishilar faoliyatida asosiy harakatlantiruvchi kuch pul hisoblanadi. Aynan moliyaviy institutlar inson hatti harakatining xarakterini aniqlab beradi. U.Mitchell o‘z asarlarida axborotlarni ishlashda statistik tahlil vositalaridan va matematik uslublardan keng qo‘llandi. Mazkur uslub bozor kon’yukturasi dinamikasini empirik (tajribaga asoslangan) tadqiqot qilishga, kapitalistik xo‘jalikning bir qator tsiklli tebranish qonuniyatlarini ochib berishga imkon berdi. Institutsionalizm yo‘nalishiga yangi hayot bag‘ishlagan Amerika iqtisodchilari Jon Kommons (1862-1945) va Uesli Mitchell (1874-1948) hisoblanadi.