1. Jadvalni to`ldiring

1.Jadvalni to`ldiring: Organizm to`qima hujayralarida oqsil biosintezi uchun zarur bo`lgan komponentlarning vazifasini ko`rsating.

Translatsiya uchun zarur komponentlar	Vazifalari
Aminokislotalar	Aminokislotalar faollanish jarayoni mohiyati bo`yicha aminokislotalarni o`z tRNK siga birikishidan iborat
t-RNK	tRNK strukturasi “tarjimonlik” sifatiga ega, ya’ni bitta molekulada “nukleotidli matnni o`qish” (tRNK ning antikodoni mRNK ning kodoni bilan mos kelishi kerak) va o`zi aminokislotasini tashish (aktseptorlik oxiri) qobiliyatlari mujassamlashgan. Ammo tRNK to`g`ridan-to`g`ri o`zining aminokislotasi bilan birika olmaydi.
Aminoatsil-tRNK-sintetazalar	hujayra shirasida tRNK ning o`zi aminokislotasini “tanishini” ta’minlaydigan, “tarjimon” sifatidagi maxsus fermentlar mavjud. Bu fermentlar aminoatsil-tRNK-sintetazalar (qisqacha ARS azalar) deb ataladi. Har bir aminoatsil-tRNK-sintetazani 3 ta bog`lovchi markazi bor: aminokislota, tRNK va ATF uchun
m-RNK	mRNK – genetik matritsa sifatida;
Ribosomalar	mRNK dasturi asosida aminokislotalarni polipeptid zanjirida ketma-ket birikishida molekulyar mashina sifatida
ATF, GTF	GTF – ribosomalardagi oqsil sintezida energiya manbai sifatida;
Oqsilli omillar	oqsilli “faktor”lar - ribosomalarda oqsil yig`ilishining turli davrlarida yordam beradi;
Ayrim ionlar	ayrim ionlar (Mg²+, K+ va h.k.) – kofaktor sifatida.

2. Keysni eching: Bizga ma`lum hujayra mitoxondriyasida biologik oksidlanish jarayonlari kechadi. Ushbu oksidlanish jarayonlari fermentlar ishtirokida amalga oshadi. Mitoxondrial DNK biologik oksidlanish jarayonlarida ishtirok etadigan

13 ta fermentni kodlaydi. MELAS sindromi bilan hastalangan bemorlarda leytsin aminokislotasini bog`lovchi t-RNK geni mutatsiyaga uchrar ekan.

Endi transkriptsiya va translatsiya mexanizmlari mavzularidan olgan bilimlaringizga tayanib mitoxondriya fermentlari sintezining qaysi bosqichi ushbu

kasallikda buziladi?

Buning uchun:

1. 
   Leysin aminokislotasini t-RNK bilan bog`lanish reaktsiyasini yozing (Rekognitsiyaga qarang).
   
2. 
   Ixtiyoriy o`sib kelayon o`sil zanjiriniga leytsin-tRNKni bog`lang (oqsil biosintezini elongatsiya bosqichi. Bu bosqichda o`sib kelayotgan oqsil zanjiriga aminokislotani bog`lagan tRNK bog`lanadi).
   
3. 
   Oqsil biosintesi bosqichlarini tushuntiring. MELAS sindromida mitoxondrial fermentlarning sintezini qaysi bosqichi busilishini ko`rsating.
   

P.S. Fermentlar oqsil tabiatli moddalar bo`lganligi uchun ularning oqsil zanjiridagi aminokislotalarning ketma-ketligi haqida axborot DNK da saqlanadi.