1. Kasrni ayiring a b c d

Mashqlar

1. 
   K asrlarni qisqartiring : .
   

2. 
   Noto’g’ri kasrlarni butun qismli kasrga aylantiring : .
   

3. 
   Kasrlarni qisqartirib butun qismli kasrga aylantiring : .
   

4. 
   Butun qismli kasrlarni noto’g’ri kasrga aylantiring : ; 11 .
   

5. 
   Kasrlarni eng kichik umumiy maxrajga
   

1 1 7
keltiring : va ; va
2

6. 
   Kasrlarni qo’shing : ;
   

.

7. 
   Kasrlarni qo’shing : ;
   

; 7 .

8. 
   Kasrlarni qo’shing : ;
   

.

9. 
   Karslarni ayiring : ;
   

;

10. 
    Kasrlarni ayiring : ; 20 ;
    

.

11. 
    Kasrlarni ko’paytiring : ; 15 ;
    

.

12. 
    Kasrlarni ko’paytiring :
    

.

13. 
    Kasrlarni ko’paytiring : 5 ;
    

.

14. 
    Kasrlarni bo’ling : : 7 .
    

15. 
    Kasrlarni bo’ling : .
    

16. 
    Kasrlarni bo’ling : 1 ; 8 ;
    

Hisoblang :

1. 
   
   

2. 
   
   

3. 
   
   

4. 
   
   

5. 
   
   

O’nli kasrlar va ular ustida amallar T a ’ r i f. Oddiy kasrlarni maxraji 10 ning darajalaridan iborat bo’lsa, u o’nli kasr deb ataladi.
Umuman, 10 ning natural ko’rsatkichli darajasi ko’rinishida yoziladi: va hokazo.
Tarifga ko’ra
kabi kasrlar o’nli kasrlar o’nli kasrlardir.
3.1 O’nli kasrni oddiy kasr ko’rinishida yozish uchun uning butun qismi sifatida yozib (o’nli kasrning butun qismi nol bo’lsa, u yozilmaydi), kasrning suratiga verguldan keyin turgan son yoziladi,maxrajiga esa 1 yozilib, u verguldan o’ng tomonda qancha raqam bo’lsa , shuncha nol bilan to’ldiriladi hosil bo’lgan oddiy kasrning syrati va maxrajiga yozilgan sonlar eng kata ummumiy bo’luvchiga ega bo’lsa, ularni unga qisqartirish kerak. Masalan, va hokazo.
3.2 Oddiy kasrni o’nli kasrga aylantirish uchun uning suratini maxrajiga bo’lish kerak. Bunda chekli yoki cheksz o’nli kasr hosil bo’ladi. Agar odiy kasr maxrajing tub sonlardan iborat yoyilmasi faqat 2 dan, 5 dan yoki faqat 2 yoki 5 dan iborat bo’lsa, bunday oddiy kasrni chekli o’nli kasr ko’rinishida yozish mumkin. Masalan,

Agar oddiy kasr maxrajining tub sonlardan iborat yoyilmasidan 2 va 5 dan boshqa tub sonlar ham bo’lsa, u holda bunday o’nli kasrlar cheksz o’nli kasrlarga aylanadi. Masalan,

.
3.3 O’nli kasrlarni qo’shilish va ayirish natural sonlarni qo’shish va ayirish kabi bajariladi, bunda faqat qo’shiluvchilarning bir xil xona birliklarini bir-birining tagiga ustun shaklida to’g’ri yozilishiga e’tibor berish kerak. M i s o l l a r: 1) 0,7389 2) 13,083

0,4075 6,3574
1,1464 19,4404

3. 
   8,14507 4) 33,3
   

5,75214 6,456
2,39293 26,844
3.4 O’nli kasrlarni natural songa ko’paytirish uchun ularning vergullariga e’tibor qilmay , natural sonlarni ko;paytirish kabi ko’paytirish va natijada o’ngdan chapga qarab , ko’paytuvchilarning nechta kasr xonasi bo’lsa, shuncha raqam qoldirib, vergul qo’yish kerak.
M I s o l l a r; 1) 3,8 2) 0,39
5,7 8,1
266 39
190 312
21,66 3,159
3.5 O’nli kasrni natural songa bo’lish uchun uning butun qismi bo’luvchidan kichik bo’lsa, bo’linmaning butun qismiga nol yozib, so’ngra vergul qo’yiladi va bo’lishni natural sonlarni bo’lish kabi bajariladi.

M I s o l l a r: 13,28 64
128 0,2075
480
448

320
320
0
3.6 O’nli kasrlarni (butun sonni) o’nli kasrga bo’lish uchun bo’luvchidagi vergulni tashlab yuboramiz va uning kasr qismida necha xona bo’lsa , bo’linuvchida vergulni o’ngga shuncha xona suramiz va so’ngra bo’lishni yuqoridagidek bajaramiz.

M I s o l l a r ; 297,5 6,8
272 4,375
255
204
510
476

340
340
0

@galaktika_matth

91 314 41 96