23-KEYS
Ekstraksiyalash. Ekstraktorlar
1. G‘ovaksimon murakkab qattiq jismlar tarkibidan bir yoki bir necha komponentlarni erituvchilar yordamida ajratib olish jarayoni ekstraksiyalash deb ataladi.
Ekstraksiyalash paytida kerakli komgyunent qattiq fazadan diffuziya orqali suyuq fazaga o‘tadi, biroq bunda murakkab qattiq jismning negizi o‘zgarmay qoladi, ya’ni u inert — tashuvchi vazifasini o‘taydi. Qattiq jismlarni ekstraksiyalash jarayoni sanoatning turli tarmoqlarida ishlatiladi. Kimyo sanoatida ishqor, kislota va tuzlarni, oziq-ovqat sanoatida qand, o‘simlik moylari, soklar, vitaminlarni, kimyo-farmatsevtika sanoatida turli dorivor moddalarni, gidrometallurgiyada esa rangli va nodir metallarni olishda ekstraksiyalash usullaridan keng foydalaniladi.
Qattiq jism va suyuqlikning o‘zaro ta’sirlashuviga ko‘ra, kimyoviy texnologiyada ishlatiladigan ekstraksiyalash va eritish jarayonlari quyidagi turlarga bo‘linadi: 1) cheklangan hajmli davriy jarayon; 2) to‘g‘ri yoki qarama-qarshi yo‘nalishli 3) qo‘zg‘almas qatlamli va 4) mavhum qaynash qatlamli jarayon (11.2-rasm).
11.2-расм. Қаттиқ жисмларни экстракциялаш ва эритиш усуллари:
а– чегараланган ҳажмдаги даврий жараён; б– тўғри йўналишда ташкил этиладиган жараён; в– қарама-қарши йўналишда ташкил этиладиган жараён; г – қўзғалмас қатламда ташкил этиладиган жараён; д – мавҳум қайнаш қатламли жараён.
Do'stlaringiz bilan baham: |
