1-laboratoriya ishi. Shtrix kodlarni о’rganish va hisoblash Ishning maqsadi

О’lchov asbobining mutlaq xatoligi deb, shu asbobning kо’rsatishi bilan 
о’lchanayotgan kattalikning haqiqiy qiymati oradagi farqqa aytiladi.Bu yerda, 
xatoliklar plyus yoki minus ishorasi bilan kattalikning birliklarida ifodalanadi. 
Mutlaq xatolik kattaligining haqiqiy qiymatiga nisbati nisbiy xatolik deb ataladi. 
Nisbiy xatolik orqali о’lchashning aniqlik darajasini ifodalash juda qulay. 
%
100
%
100








x
x
k
x
X
X
X
X
X
b
Odatda, haqiqiy qiymat — X
q
va topilgan qiymatlar X
k
ga nisbatan ∆X juda 
kichik bо’ladi, ya’ni

m

t

q
1. rasm. 
O’lchash xatoliklari 

---

Shuning uchun, quyidagi ifodani yozish mumkin:
%
100
%
100








к
x
X
X
X
X
b
Shunday qilib, nisbiy xatolikni hisoblashda mutlaq xatolikning asbobning 
kо’rsatishiga nisbatini olish mumkin. Nisbiy xatolik % larda ifodalanadi. 
Kattalikning haqiqiy qiymatini aniqlash uchun о’lchov asbobinnng 
kо’rsatishiga tuzatish kiritiladi. Uning son qiymati teskari ishora bilan olingan 
mutlaq qiymatga teng: 
T=X
h
-X
k
yoki T=-∆X  
bu yerda, T-tuzatma. 
Asbobning xatoligi shkala diapazonining foizlarida ifodalanadi. Bunday 
xatoliklar keltirilgan xatolik deyiladi va mutlaq xatolikning asbob о’lchash 
chegarasiga nisbatiga teng, ya’ni 
%
100



N
X
j
bu yerda, N — asbobning о’lchash chegarasi.