1. Mafkuraviy immunitet nima?
Download 109.66 Kb.
|
узбекча
201.Iqtisodiyotning bosh masalasi va doimiy muammosi: nima, qanday, qancha va kim uchun ishlab chiqarish. ishlab chiqarish hajmini oshirish uchun qancha ishchi kuchi sarflash kerak davlatning milliy daromadini qanday oshirish mumkin aholi bandligini oshirish ANSWER: A 202.Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti nimadan iborat? iqtisodiy munosabatlarni va ijtimoiy xo’jaliklarni samarali yuritishning iqtisodiy qonun-qoidalarini o’rganish. ijtimoiy munosabatlarni o’rganish huquqiy munosabatlarni o’rganish tabiiy jarayon va hodisalarni o’rganish ANSWER: A 203. Ehtiyoj - bu........ hayotiy vositalarga bo’lgan zaruriyat. ishlab chiqarish jarayoni iste’mol jarayonida qo’llanilishi mumkin bo’lgan vosita Resurs 204 .Ishlab chiqarishning asosiy omillari: ishchi kuchi, kapital, yer va tadbirkorlik qobiliyati. xom-ashyo va ishlab chiqarish texnologiyasi ishlab chiqarish resurslari kapital 205. Iqtisodiy jarayonlarni funktsional bog’lanishi va funktsional nisbatlarini ishlab chiqishga harakat qilgan, bozor muvozanatini va bahosini aniqlovchi omillar talab va taklifdan iborat deb qaragan olimni aniqlang. A. Marshall. L. Valras Sen-Simon Jon Keyns 206.«Iqtisodiyot nazariyasi» fani shakllanishi jarayonida, jamiyatning boyligi puldan, oltindan iborat, boylik savdoda, asosan tashqi savdoda – muomila jarayonida paydo bo’ladi degan nazariyani ilgari surgan iqtisodiy oqimni aniqlang. Merkantelistlar. Fizokratlar klassik maktab namoyondalari neoklassik maktabi vakillari 207.Jamiyat boyliklari faqat qishloq xo’jaligida yaratiladi va ko’payadi degn g’oyani olg’a surgan oqimni aniqlang. “Fiziokratizm” oqimi. “Merkantlizim” oqimi “Marjinalizm” oqimi Klassik maktab namoyondalari 208.Boylikning asosini mehnat tashkil etishini «Iqtisodiyot nazariyasi»ning shakllanishdagi qaysi yo’nalish to’g’ra ta’riflab bergan? marjinalizm yo’nalishi. merkantlizim yo’nalishi fiziokratlar yo’nalishi klassik (mumtoz) iqtisodiy yo’nalishi 209. Pulning qaysi vazifasi narxning shakllanishi bilan bog’liq? qiymat o’lchovi. muomala vositasi jamg’arma vositasi jahon puli 210. mehnat unumdorligi qanday aniqlanadi? mahsulot miqdorini uni ishlab chiqarishga ketgan ish vaqtiga nisbati bilan. mahsulot miqdorini asosiy kapitalga taqqoslash yo’li bilan mahsulot miqdorini aylanma kapitalga taqqoslash yo’li bilan ishlab chiqarishga ketgan xom-ashyo xajmiga nisbatan 211. Bozorni tartibga solish mexanizmi: talab, taklif, narh, raqobat. monopoliya, oligopoliya, monopsoniya tadbirkorlik, biznes, foyda to’g’ri javob yo’q 212. Mehnat taqsimoti deb nimaga aytiladi? turli sohalarda ishlab chiqaruvchilarning kasb-hunar, mahorat, bilim, an’analar va boshqa jihatlariga ko’ra ixtisoslashuvi. ishlab chiqaruvchilarning tabaqalashuviga ishlab chiqaruvchilar va iste’molchilar o’rtasidagi munosabatga mehnatni to’g’ri tashkil etishga 213.Ishlab chiqarish – bu ko’payib boruvchi ehtiyojlarni qondiruvchi yagona manbaa. iqtisodiyotni moliyalashtiruvchi yagona manbaa jamiyat hayoti uchun 2 – darajali rolь o’ynaydi mehnat vositalarini mehnat predmeti va mehnatdan ajralishidir 214.Ishlab chiqarishning asosiy maqsadi – oshib boruvchi ehtiyojlarni qondirish. davlat iqtisodiyotini rivojlantirish davlatning ishlab chiqarish potentsialini oshirish ilmiy – texnika taraqqiyotini ta’minlash 215.Quyidagilardan qaysi biri ishlab chiqarishning shaxsiy – insoniy omili hisoblanadi? ishchi kuchi. xom – ashyo materiallar bino va inshootlar, mashinalar, asbob va uskunalar 216. Iste’molchilarning muvozanati – bu iste’molchining daromadlari xarajatlariga teng. iste’molchining katta qoniqishga ega bo’lishi iste’molchining xaridordan rozi bo’lishi iste’molchining daromadi xarajatlaridan yuqori 217. Iste’molchilarning real daromadi – iste’molchilarning sotib olish qobiliyati. har oylik maosh mehnatga haq to’lash davlat tomonidan berilgan kreditlar 218. Davlat mulkini xususiylashtirishning dastlabki bosqichida qanday vazifa amalga oshiriladi? kichik xususiylashtirish amalga oshiriladi. ommaviy xususiylashtirish amalga oshiriladi chek vositasida xususiylashtirish amalga oshiriladi ko’p ukladli iqtisodiyot real shakllanadi 219.Iqtisodiy islohotlarning ikkinchi bosqichidagi asosiy iqtisodiy vazifani aniqlang. milliy valyutani mustahkamlash. davlat mulkini xususiylashtirish oxiriga yetkazish makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlash iqtisodiyot tuzilishining tubdan o’zgarishi 220.Qaysi bir javob mulkchilik munosabatlarini aks ettiradi? mulkka egalik qilish, undan foydalanish hamda tasarruf etish jarayonlarida vujudga keladigan iqtisodiy munosabatlar. birlikda faoliyat yuritish bilan bog’liq munosabatlar qishloq xo’jaligida yuzaga keladigan munosabatlar ish beruvchilar va ishga yollanuvchilar o’rtasidagi munosabatlar 221.Kooperativ mulkining asosiy belgisi nima? mulkdorlarning ishlab chiqarish vositalari va uning natijalariga jamoa bo’lib egalik qilishlari. bu mulkning ko’pchilikka taalluqli ekanligi bu mulkning xalq xo’jaligining ko’p sohalarda mavjudligi mulk egalarining ishlab chiqarish vositalariga ega ekanligi 222.Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirishdan ko’zlangan asosiy maqsad. mulkchilikning rivojlanishiga to’sqinlik qilayotgan davlatning monopol hukmronligiga chek qo’yib, tadbirkorlik faoliyatiga keng yo’l ochib berish va haqiqiy mulkdorlar sinfini shakllantirish. islohotlarni amalga oshirish uchun mablag’lar topish aholini ijtimoiy himoyalashni kuchaytirish davlatga tushayotgan iqtisodiy yukni yengillashtirish 223.Ijtimoiy – iqtisodiy tizimni to’la ifodalovchi javobni aniqlang. jamiyatning ijtimoiy – iqtisodiy tuzilishi, uni tashkil etuvchi, o’zaro ta’sir o’tkazuvchi ruknlarning majmui. ishlab chiqarish kuchlari va ishlab chiqarish munosabatlari majmui bir–birini taqozo etuvchi barcha munosabatlar mafkuraviy jihatlarni aks ettiruvchi munosabatlar 224. Mehnat unumdorligi qanday aniqlanadi? mahsulot miqdorini uni ishlab chiqarishga ketgan ish vaqtiga nisbati bilan. mahsulot miqdorini qilingan sarf – xarajatlarga nisbati bilan mahsulot miqdorini asosiy kapitalga taqqoslash yo’li bilan mahsulot miqdorini aylanma kapitalga taqqoslash yo’li bilan 225.Pulning qaysi vazifasi boylik to’plash bilan bog’liq? jamg’arma vositasi. muomila vositasi to’lov vositasi qiymat o’lchovi 226.Pulning vazifasi nimadan iborat? yagona hisob – kitob yurgizish, almashuv, jamg’arma, muomila, to’lov vositasi vazifasini bajaradi. pul iste’moli bilan ijtimoiy talabga bo’lgan investitsiya omili ijtimoiy taklif va almashuv uchun zarur bo’lgan miqdorni belgilaydigan kapital qiymatlar omili daromadlar va xarajatlarni hisobga olish tizimi 227.Tovar deb, nimaga aytiladi? kishilar ehtiyojini qondiradigan va bozor uchun ishlab chiqarilgan mahsulotga. yaratilgan mahsulotga iste’molga tushgan barcha moddiy ne’mat va xizmatlarga o’zgalar ehtiyojini qondiruvchi vositalarga 228.Bozor iqtisodiyotining mazmunini to’g’ri aks ettiruvchi javobni toping. tovar ishlab chiqarish, ayriboshlash va pul muomilasi qonun-qoidalari asosida tashkil etilgan iqtisodiyot. yagona markazdan boshqariladigan iqtisodiyot uzoq muddatlar asosida o’zgarmaydigan texnika va texnologiyaga asoslangan iqtisodiyot huquqiy me’yorlar asosida tashkil etilgan iqtisodiyot 229.Bozorning vujudga kelishining shart-sharoiti – bu erkin ayriboshlash hisoblanadi. mehnat mahsulotlari ishlab chiqaruvchining o’z ehtiyojlari uchun mo’ljallangan kishilar o’z mehnat mahsulini oldi-sotdi qilishga mo’ljallangan mehnat unumdorligini oshishiga olib keladi 230. Tovar deb nimaga aytiladi? naflikka va qiymatga ega bo’lgan, ayriboshlash uchun yaratilgan mahsulot. mehnat mahsulotlari ishlab chiqaruvchining o’z ehtiyojlari uchun mo’ljallangan kishilar o’z mehnat mahsulini oldi-sotdi qilishga mo’ljallangan mehnat unumdorligini oshishiga olib keladi 231.Almashuv qiymati – bu biror turdagi iste’mol qiymatining boshqa turdagi iste’mol qiymatiga ayirbosh qilinadigan miqdoriy nisbat. tovarlar qiymatining umumiy asosi – bu mehnat, shu sababli ular ma’lum miqdorlarda bir-biriga tenglashtiriladi ayirboshlanadigan tovarlarning har xil iste’mol qiymatlari hisoblanadi ikki tomonning iste’mol qiymati va qiymatning uzviy birligidan iborat 232.Aniq mehnat deb nimaga aytiladi? iste’mol qiymatining aniq turini yaratishga qaratilgan mehnat. ijtimoiy zaruriy vaqt biron bir tovarni ishlab chiqarish uchun zarur bo’lgan ish vaqti mehnatning oddiy va murakkab, malakali va malakasiz, aqliy yoki yuqori jismoniy turlari 233.Bozor va bozor iqtisodiyotining kelib chiqishiga sabab bo’lgan va uning rivojlanishiga shart – sharoit yaratgan omilni aniqlang. ishlab chiqarish. tovar ayriboshlash pulning kelib chiqishi tovar pul muomilasining rivojlanishi 234.Tovarning hayotiy tsikli – tovarning bozorda sotilib, sotuvchiga foyda keltirib turadigan davri. bozorda tovar umrining uzun yoki qisqaligi tovarni kirib kelishidan boshlab xaridor tomonidan tan olinishi tovar mavqeining yuksak darajaga ko’tarilishi 235.Tovar – pul munosabatlari – bu barcha javoblar to’g’ri. bozor iqtisodiyotini tashkil etuvchi munosabatlar tovar ishlab chiqarish, ayriboshlash va pul muomilasiga xos munosabat tovar ishlab chiqarish sohasidagi munosabat 236.Milliy pulimiz so’m qachon joriy qilindi va muomilaga kiritildi? 1994 yil 1-iyulьdan. 1993 yil 1-noyabrdan 1994 yil 1-avgustdan 1994 yil 1-oktyabrdan 237.Bozor – bu ................ majmui bo’lib, ularning munosabatlari natijasida tovarlarning sotish va sotib olish imkoniyati tug’iladi. xaridor va sotuvchilar. odamlar va kompaniyalar sotib oluvchilar va firmalar sotuvchi va ishlab chiqaruvchilar 238.Bozorning vujudga kelishi: tovar xo’jaligi vujudga kelishi bilan paydo bo’lgan. natural xo’jalik hukmron bo’lgan davrda vujudga kelgan bozor iqtisodiyotiga o’tish vaqtidan boshlab vujudga kelgan sanoat taraqqiy eta boshlagan kundan boshlab paydo bo’lgan 239.Bozor muvozanati deganda – bozordagi talab va taklifning miqdoran va tarkiban bir – biriga muvofiq kelishi tushiniladi. bozorda muvozanatning mavjudligi yoki buzilganligi tushiniladi mazkur bozorning tarkibida amal qiluvchi bo’g’inlar tushiniladi bozor iqtisodiyoti uchun xizmat ko’rsatuvchi har xil sohalar tushiniladi 240.Bozorni segmentlash (tabaqalash) deganda – ma’lum belgi, alomatlar va savdo-sotiqning shart-sharoitiga qarab bozorni har xil bo’g’inlarga ajratish, tabaqalash tushiniladi. milliy bozor eksport – importni davlat tomonidan himoya qilinishi tushiniladi milliy yoki regional bozorga tashqaridan suqulib kirish va u bozorni o’ziga tobe’ etish tushiniladi bozordagi holat ya’ni muvozanatning mavjudligi yoki buzilganligi tushiniladi 241.Bozorni tartibga solish mexanizmi: talab, taklif, narh, raqobat. monopoliya, oligopoliya, monopsoniya tadbirkorlik, biznes, foyda Moliya, soliq, bank 242.Quyidagi ta’riflardan qay biri bozor iqtisodiyotini to’laroq ifoda etadi? iqtisodiy hatti – harakatlarning erkin, mustaqil ravishda yuz berishi, tovar – pul munosabatlaridan keng foydalanish, ularning bozor mexanizmi orqali bir-birlariga bog’lanib muvofiqlashuv amalga oshadigan iqtisodiyot. hozirgi zamon iqtisodiyoti taqchillik yo’q iqtisodiyot mustaqil davlatlar iqtisodiyoti 243.Bozor iqtisodiyoti sharoitlarida “iqtisodiy regulyator” qanday vazifani amalga oshiradi? bozordagi o’zgarishlarni ishlab chiqarishga yetkazadi va uning bozorga moslashuvini ta’minlaydi. yuqori narxni belgilaydi raqobatni vujudga keltiradi iste’molchilarni ko’paytiradi 244.“Iqtisodiyotning siyosatdan ustunligi” tamoyili: ham ichki, ham tashqi iqtisodiy munosabatlarini mafkuradan xoli qilish zarurligini bildiradi. qonun va qonunlarga rioya etish ustivor bo’lish zarurligini bildiradi davlatning bosh islohotchi bo’lishi lozimligini bildiradi kuchli ijtimoiy siyosat olib borish yuzasidan ta’sirchan chora – tadbirlar ko’rilishini bildiradi 245. O’zbekistonda ijtimoiy yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotiga bosqichma – bosqich o’tishni nima taqozo qiladi? bozor infratuzilmasini yaratish. huquqiy negizni shakllantirish yangi sharoitda ishlay oladigan kadrlarni tayyorlash barqarorlikni ta’minlash orqali iqtisodiy o’sishga erishish 246.O’zbekistonda iqtisodiy islohotlarning birinchi bosqichida qanday vazifalarni amalga oshirish belgilandi? ko’p ukladli iqtisodiyotni shakllantirish va davlat mulkini xususiylashtirish. xususiylashtirish jarayonlarini yanada chuqurlashtirish. makroiqtisodiyotni barqarorlashtirish. chuqur tarkibiy o’zgarishlarga erishish 247.Bozor iqtisodiyotiga o’tishda islohotlar qachon sezilarli samara beradi? chinakam mulkdor sinfi shakllanganda. ekologiya muammolari hal bo’lganda Rossiya bilan O’zbekiston o’rtasidagi iqtisodiy munosabatlar yaxshi yo’lga qo’yilganda baynalmilallashuv va milliy xususiyatlar yo’q bo’lganda 248.Respublikada iqtisodiy islohotlarning huquqiy negizini yaratish bo’yicha amalga oshirilgan ishlarning birinchi yo’nalishida qanday qonunlar qabul qilinadi? davlat va iqtisodiy mustaqillikning huquqiy negizlarini yaratish, davlatni boshqarish qoidalarini tartibga soluvchi qonunlar qabul qilindi. tizimdagi o’zgarishlarga, yangi iqtisodiy munosabatlarga, mulkchilik munosabatlariga asos bo’ladigan qonunlar tizimi yaratildi xo’jalik yuritishning va instituttsional o’zgarishlarning bozor sharoitlariga mos keladigan yangi mexanizmni yaratishga qaratilgan qonunlar qabul qilindi Respublikani xalqaro munosabatlarning teng huquqli sub’ekti sifatida ta’riflovchi huquqiy me’yorlarni yaratishga qaratilgan qonunlar qabul qilindi 249.Talabga quyidagi omillardan qaysilari ta’sir etadi? tovarlarning narxi va miqdori, iste’molchilar soni va daromadi. birjadagi tovarlar va xizmatlar narxi va aktsiyalar kursi ishchilarin yollash va ulrga haq to’lash sotuvchi va xaridorlarning miqdori 250.Talab va taklifning muvozanat nuqtasi bu – talab va taklif egri chiziqlarining kesishish nuqtasi. talab va taklif egri chiziqlarining uzoqlashish nuqtasi ordinata o’qini kesishish nuqtasi talab va taklif egri chizig’ining tegib o’tish nuqtasi 251.Bozor muvozanati bu – talab va taklif miqdorining tengligi. talab va taklif miqdorining tensizligi talabning taklifdan ortda qolishi haddan tashqari ko’p ishlab chiqarish 252.Bozorda korxona mahsulotiga talab va uning orqasidan narx o’smoqda. SHu bilan birga, ushbu tovarni ishlab chiqarish va bozorga yetkazib berish xarajatlari ham mos ravishda ko’paysa, taklif miqdorida o’zgarish bo’ladimi? tovarni narxi oshishi, albatta, taklifni ko’paytiradi. taklif miqdori tez o’sib boradi taklif miqdori o’zgarishsiz qoladi ma’lum vaqtgacha tovarlar omborlarda to’planib qoladi 253.Sof raqobatli tarmoqlarda baho nimaning ta’sirida shakllanadi? tovarlarning yalpi taklifi va ularga bo’lgan yalri talab ta’sirida. alohida ishlab chiqaruvchilar (sotuvchilar) bozor bahosini belgilaydi alohida iste’molchilar bozor baholarini belgilaydi alohida tovarlar taklifi ta’sirida 254.Bozor raqobati qaysi bosqichda mahalliy bozorlar doirasidan chiqib milliy bozor miqyosida yuz beradi? raqobatning har bir bosqichi milliy doirada yuz beradi. natural xo’jalikdan bozor iqtisodiyotining dastlabki shakllariga o’tish bosqichi kapitalistik erkin raqobat bosqichi monopol raqobat bosqichi 255.Erkin narxlar deganda: talab va taklif ta’sirida shakllanadigan narxlar. tovarlar bevosita iste’molchilarga sotiladigan narxlar davlat byudjeti hisobidan maxsus arzonlashtirilgan narxlar bozorda o’z mavqeini mustahkamlash va raqiblarini siqib chiqarish uchun foydalanilib, bozorga kirib olish narxi 256.Tadbirkorlik faoliyati bu – foyda olish maqsadida tavakkalchilik bilan amalga oshiriladigan faoliyat. bozor sub’ektlari o’rtasidagi yuqori foyda va ko’proq tavakkalchilikka ega bo’lish uchun kurashni anglatadi iste’mol jarayonida qo’llanilishi mumkin bo’lgan vosita asosiy kapitalni kengaytirish va uni takror ishlab chiqarishga qilinadigan sarflar 257.Tadbirkorlikning tashkiliy–iqtisodiy shakllaridan Hissadorlik jamiyati bu – ko’proq foyda olish maqsadida mehnat qurollari, ishlab chiqarish vositalari hamda pul resurslarini birlashtirgan uyushma. bir tarmoq tadbirkorlari o’rtasidagi narxlar, ishlab chiqarishning umumiy hajmi bo’yicha kelishuv bir tarmoq tadbirkorlari tomonidan ortiqcha raqobatni bartaraf qilish, barqaror foyda olish maqsadida mahsulot sotishni birlashtirish tadbirkorlikning yirik moliyaviy operatsiyalarini birgalikda amalga oshirish maqsadidagi birlashuvi 258.Ishlab chiqarish xarajatlarining ta’rifi qaysi javobda to’g’ri berilgan? firma tomonidan ma’lum bir vaqt ichida tovar ishlab chiqarish uchun sarflangan mablag’. firmaning iqtisodiy resurslar uchun qilgan sarfi mahsulot realizatsiyasi uchun firmalar tomonidan qilingan sarflar firmaning jalb qilgan mablag’lari 259.Mehnat munosabatlari qanday iqtisodiy munosabatlarni ifodalaydi? mehnat faoliyati buyicha turli sub’ektlar o’rtasidagi munosabatlarni. er egasi va yerni ijaraga oluvchi o’rtasidagi raqobatchilik holatlarini turli sub’ektlar o’rtasidagi raqobatchilik holatlarini korxona va u bila nish kuruvchi yuridik shaxslar o’rtasidagi oldi-sotdi munosabatlarni 260. Narxning shakillanishida qanday mehnat sarflari ishtirok etadi? tovarni ishlab chiqarishdan tortib iste’molga yetguncha bo’lgan mehnat sarflari. ishlab chiqarish sarflari bozor bilan bog’lik sarflari taqsimot bilan bog’lik sarflari 261.Xodimning malakasi mehnatning sifati va ishchining ishlagan vaqtiga karab to’lanadigan ish haqi bu – vaqtbay ish haqi. ishbay ish haqi ishbay mukofat tizimi ta’rif tizimi Download 109.66 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling