1. Malum harakat davomida muskul hujayralarida har daqiqada 20 kj energiya ajraladi

@Hamidov_ZA
Telegram: @BIALOGIYAAAA
MASALA YECHISH USULLARI
1.Malum harakat davomida muskul hujayralarida har daqiqada 20 kj energiya ajraladi.
Shu harakat bajarilishi uchun glukoza 10 daqiqa toʼliqsiz 70 daqiqa toʼliq parchalandi.
Shu jarayonda parchalangan glukozani massasini (gr) toping
A) 1270 g B) 270 g C) 300 g D) 800 g
DTM_2015
Yechimi
1) 1 ----- 20 kj
10 ---- x = 200 kj
Oʻzi chala parchalanishda
180 g glukozdan 200 kj energiya
ajraladi.
180 --------- 200 kj
x ----------- 200 kj
x = 180 g glukoza
2) 1 ------- 20 kj
70 ----- 1400 kj
Toʻliq parchalanishda 2800 kj
180 ------- 2800 kj
x ------- 1400 kj
x = 90 g glukoza
Jami parchalangan glukoza
180 + 90 = 270
Javob: B) 270 g
2. 60 kg odam tushki ovqatidan ajralgan energiya, bir kecha kunduzdagi asosiy
moddalar almashinuvini ta'minlashga sarflangan energiyani 75 % ni tashkil qilsa,
oqsil va yog'dan ajralgan energiyani miqdorini (kJ) aniqlang.(oqsil yog'dan 15 g
ko'p, uglevoddan 20 gr kam)
A) 3089 kj B) 3441 kj C) 2640 kj D) 4585 kj
DTM_2017
Yechimi
1- usul:

1) 70 ----------- 1680 kkal 2) 1440 • 0,75%=1080 kkal 3)
4,1x+4,1y+9,3z=1080
60 ---------- x = 1440 kkal xz=15
x-y=-20
x=65 g oqsil
y=85 ga uglevod
z=50 g yog'
4) 65 • 17,6=1144 5) 50 • 38,9=1945 6) 1144 + 1945 = 3089 kj
2- usul:
1 nomaʼlumli: Oqsil X. 4,1(x)+9,3(x-15)+4,1(x+20)=1080
x=65 Javob;
A) 3089 kj
3. Tana haroratini saqlash uchun, 1269 kj energiya sarflangan bo'lsa,
biopolimerlardan ajralgan energiya miqdorini aniqlang (oqsil uglevodning 25% ni
tashkil qilsa, yogʼ esa, oqsil miqdoriga teng)
A) 2640 kj B) 2240 kj C) 3390 kj D) 2340 kj
DTM_2017
Yechimi
1) 1269 x 3=3807 kj umumiy energiya 2) 17,6 • 4=70,4 uglevod
3) 17,6x+70,4x+38,9x=3807
x=30 gr oqsil
4) 30 x 4=120 g uglevod 5) 30 g yog'
6) biopolmerlarga oqsil va uglevod kiradi yog' biopolimer emas
7) 30 • 17,6 =528 kJ oqsil 8) 120 • 17,6 =2112 kj uglevod 9)
528+2112=2640 kj

Javob: A) 2640 kj
4. Abituriyentlardan birining bir sutka davomida, qabul qilgan ovqat ratsionida, yog'
va oqsil miqdori teng ulardan ajralgan energiya farqi 2130 kj ga teng. Agar ushbu
abituriyent tana haroratini saqlash uchun 1130 kkal energiya sarflansa, uning ovqat
ratsionidagi uglevodni miqdorini g toping.
A) 400 g B) 600 g C) 500 g D) 450 g
Abituriyent_gazetasi
Yechimi
1) 1130 • 3=3390 2) 38,9x - 17,6y = 2130 kj
x=y
x = 100 g yog'
y = 100 g oqsil
4) 100 • 4,1=410 kkal oqsil 5) 100 • 9,3=930 kkal yog' 6)
930+410=1340 kkal oqsil va yog'
7) 3390 -1340=2050 kkal uglevod 8) 2050:4,1=500 g uglevod
Javob:C) 500
5. Toxirning ovqatlanishidan hosil boʼlgan energiyaning 1130 kkal miqdori tana
haroratining doimiyligini saqlash uchun sarflandi. Toxir istemol qilgan oziq
tarkibida oqsil miqdori uglevod miqdoridan 5 barobar kamligi malum boʼlsa,
biopolimerlardan ajralgan energiya miqdorini(kkal) aniqlang. Ovqat tarkibida
yogʼning miqdori 100gr
A) 1340 B) 2980 C) 2460 D) 2050
DTM_2017
Yechimi
1/3 — tana haroratini taminlashga 2/3 — toʻqima va organlar ishiga
1) 1 --------- 1130
3 -------- x = 3390

Bu savolda biopolimerlardan ajralgan energiyani soʻralgan biopolimerlarga OQSIL
va UGLEVOD kiradi. LIPID esa makromolekula
2) Lipid 100 gr
Lipid energiyasi 100•9,3=930 3390-930=2460 kkal (oqsil+uglevod)
Javob: C) 2460
6. Ovqatdan ajralgan energiyaning 1307,9 kJ qismi tana haroratining doimiyligini
ta’minlash uchun sarf boʻladi. Ovqat tarkibidagi mineral tuz va suvdan tashqari 133
gr oqsil va lipid, 50 gr uglevod mavjud bo‘lsa, oqsil va lipiddan ajralgan energiya
miqdorini (kkal) aniqlang
A) 1760 B) 716,9 C) 2640 D) 3043,7
Yechimi
1-usul
1) 1307,9•3=3923,7
2) 50•17,6=880
3) 3923,7-880=3043,7
4) 1 -------- 17,6
133 ---- x = 2340,8
5) 1 -------- 38,9
133 ---- x = 5173,7
6) 2340,8 2130
\ /
3043,7
/ \
5173,7 702,9
7) 2130+702,9=2832,9
8) 2832,9 ------ 133
2130 -------- x = 100 g oqsil
9) 2832,9 -------- 133
702,9 -------- x = 33 g yogʻ
10) 100•4,1+33•9,3=716,9
2-usul
1) 1307,9•3=3923,7
2) 50•17,6=880
3) 3923,7-880=3043,7
4) x + y = 133
17,6x + 38,9y = 3043,7
x = 100 y = 33
Javob: B) 716,9

7.Ma'lum bir odam bir kun davomida, iste'mol qilgan organik moddasi (oqsil, uglevod,
yog') 650 gr bo'lsa, va oqsil va yog' miqdori o'zaro teng, uglevod miqdori oqsil
miqdoridan 4,5 martta ko'p bo'lsa, ovqat tarkibidagi uglevoddan ajralgan energiyani
hisoblang.(umumiy energiya miqdori 3185 kkal ga teng)