1. Маруза: Ўчлаш назорат ва синаш бўйича умумий маълумотлар ва уларнм сифат бошқаришдаги ўрни

1.Маруза: Ўчлаш назорат ва синаш бўйича умумий маълумотлар ва уларнм сифат бошқаришдаги ўрни.

Режа.

1. 
   Ўчлаш назорат ва синаш бўйича умумий маълумотлар, уларнинг афзалликлари ва фарқи.
   
2. 
   Ўчлаш назорат ва синашнинг маҳсулот ва хизматлар сифатини оширишдаги ўрни
   

Таянч иборалар Махсулот,ўлчаш, назорат,синаш.сифат.

1. 
   Ўчлаш назорат ва синаш бўйича умумий маълумотлар, уларнинг афзалликлари ва фарқи.
   

Шахснинг билим фаолияти жараёнида кўплаб вазифалар юзага келади, уларни ечиш учун моддий дунё объектларининг маълум бир мулки тўғрисида миқдорий маълумотга эга бўлиш керак. Ушбу объектлар маҳсулот, жараён, ҳодиса ёки модда бўлиши мумкин. Ушбу маълумотни олишнинг асосий усули ўлчовдир. Агар сиз уларни тўғри ташкил қилсангиз ва бажарсангиз, натижага эришишингиз мумкин, кўпроқ ёки камроқ аниқлик билан бизни қизиқтирадиган билиш объектининг хусусиятларини акс эттиради. Ўлчов нима? ГОСТ 16263-70 га биноан ўлчов - бу махсус техник воситалардан фойдаланган ҳолда физик миқдорнинг (ПВ) қийматини аниқлашдир. Ўлчовлар, уларнинг бирлигини таъминлаш усуллари ва воситалари ва керакли аниқликка эришиш усуллари тўғрисида техник фан мавжуд – метрология. Ҳозирда ушбу фан бўйича турли хил ўқув адабиётлари мавжуд (ушбу китоб охиридаги адабиётлар рўйхатига қаранг). Ўлчаш билан бир қаторда "синаш" ва "назорат" тушунчалари ажралиб туради. ГОСТ 16504-81 га биноан синов - бу синов объектининг ишлаш вақтида унга таъсир қилиш натижасида унинг хусусиятларининг миқдорий ва (ёки) сифат кўрсаткичларини, объектни ва таъсирни моделлаштиришда. Синов вақтида объект хусусиятларини экспериментал равишда аниқлаш ўлчовлар, таҳлиллар, диагностика, органолептик усуллар ёрдамида, синов вақтида муайян ҳодисаларни (муваффақиятсизликлар, шикастланишлар) ва бошқаларни қайд этиш орқали амалга оширилиши мумкин.
Синов вақтида объект хусусиятларининг хусусиятлари баҳоланиши мумкин, агар тестларнинг мақсади миқдор ёки сифат баҳоларини олиш бўлса, лекин улар синовларнинг вазифаси объект хусусиятларининг берилган талабларга мувофиқлигини аниқлаш бўлса, уларни бошқариш мумкин. Бундай ҳолда, тестлар назорат қилиш учун камаяди. Шунинг учун синовларнинг бир қатор турлари назоратдир. Ҳар қандай синовнинг энг муҳим хусусияти - уларнинг натижаларига қараб муайян қарорларни қабул қилиш. Синовнинг яна бир белгиси - бу объектга таъсири ва объектнинг ишлаш режимлари йиғиндиси сифатида тушуниладиган маълум синов шароитларини (ҳақиқий ёки симулятсия қилинган) тайинлаш. Синов вақтида объектни тавсифлаш объектни ишлатиш вақтида ҳам, ишламай қолганда, таъсир кўрсатганда, уларни қўллашдан олдин ёки кейин ҳам амалга оширилиши мумкин.
"Назорат" атамасининг таърифини берамиз. Бошқариш - бу маҳсулот параметрлари қиймати белгиланган талабларга ёки стандартларга мувофиқлигини аниқлаш жараёни ҳисобланади. Ўлчов ва синов ўртасида катта ўхшашлик бор: биринчидан, иккала оператсиянинг натижалари рақамлар билан ифодаланади; иккинчидан, иккала ҳолатда ҳам хатолар ўлчовлар (синовлар) натижалари ва ўлчанган қийматнинг ҳақиқий қийматлари (ёки номинал иш шароитида аниқланган характеристикалар) ўртасидаги фарқ сифатида ифодаланиши мумкин. Шу билан бирга, ушбу оператсиялар орасида сезиларли фарқ бор: ўлчов хатоси синов хатосининг таркибий қисмларидан бири ҳисобланади. Шунинг учун биз синовни ўлчовдан кўра кўпроқ ҳажмли оператсия деб айта оламиз. Ўлчовни синовнинг алоҳида ҳолати деб ҳисоблаш мумкин, бунда синов шартлари қизиқмайди. Маҳсулотлар ва уларнинг таркибий қисмларини синаш ишлаб чиқаришда маҳсулот сифатини бошқариш жараёнида муҳим ўрин тутади. Маҳсулотни сертификатлаш тизимини ишлаб чиқиш нафақат унинг сифат кўрсаткичларини, балки атроф-муҳит, ҳаёт ва истеъмолчилар саломатлиги учун хавфсизлигини тасдиқлайди, нафақат ишлаб чиқариш соҳасида, балки маҳсулотнинг бутун ҳаёти давомида унинг дизайнидан тортиб фойдаланишгача бўлган синов жойини белгилайди. Ўлчовлар ва бошқариш, шунингдек, бир-бири билан чамбарчас боғлиқ, уларнинг ахборот моҳиятига яқин ва бир қатор умумий оператсияларни ўз ичига олади (масалан, таққослаш, ўлчовни ўзгартириш). Шу билан бирга, ушбу протседуралар кўп жиҳатдан фарқ қилади, хусусан: ўлчаш натижаси миқдорий характерга эга, назорат эса сифат жиҳатидан ("яхши" - "ёмон" ва шунга ўхшаш мантиқий хулоса); ўлчов кенг ўлчов қийматларида амалга оширилади ва назорат одатда мумкин бўлган қийматларнинг оз сонида бўлади; Назорат асбоблари, ўлчаш воситаларидан фарқли ўлароқ, уларнинг параметрлари белгиланган ва тор чегараларда ўзгариб турадиган маҳсулотларнинг ҳолатини текшириш учун қўлланилади; Ўлчов протседураси сифатининг асосий хусусияти аниқлик, назорат қилиш жараёни эса ишончлиликдир.

2.