1-маъруза электр занжири ва унинг элементлари. Электр занжирларининг асосий қонунлари

,ўлса, у ҳолда
Агар бўлса, занжирдаги ток қуйидагича ифодаланади:

(1.19)

Бу ерда: —параллел тармоқларнинг ўтказувчанликлари, См;

G_э—паралел тармоқларнинг эквивалент ўтказувчанлиги См.

(1.19) формулага биноан 1.12 ва 1.13-расмдаги схемаларни (занжирларни) ўзаро эквивалент дейиш мумкин. Демак, қаршиликлари паралел уланган электр занжирининг эквивалент ўтказувчанлиги (Gэ) шу занжир айрим тармоқлари ўтказувчанликлари нинг йиғиндисига тенг.

Агар электр занжирдаги паралел уланган тармоқларнинг сони иккита бўлса уларнинг эквивалент қаршилиги қуйидаги формула бўйича аниқланади:

1.13-расм

1.12-расм


(1.20)

Қаршиликлари параллел уланган занжирнинг асосий афзаллиги шундаки, бундай занжирнинг бирон тармоғида узилиш содир бўлганида қолган тармоқлар нормал ишлайверади. Шунинг учун ҳам электр энергиясининг истеъмолчилари тармоққа, асосан, параллел усулда уланади.

Қ
1.14-расм.
аршиликларни аралаш улаш кетма-кет ва параллел улашларнинг биргаликда қўл ланилишидир. Қаршиликларни аралаш улаш схемаларининг хилма-хиллиги туфайли бундай занжирларнинг эквивалент қаршилигини аниқлашнинг умумий ифодасини чиқариб бўлмайди. Ҳар бир конкрет ҳол учун занжирдаги қаршиликларнинг кетма-кет ва параллел уланган қисмларини шартли равишда ажратиб олиб, маълум формулалар бўйича уларнинг эквивалент қаршиликларини ҳисоблаш лозим.

Қаршиликлари аралаш уланган занжирларнинг эквивалент қаршилигини ҳисоблаш занжирнинг охирги қисмидан манба томон олиб борилади (1.14-расм, б ) Бунда занжир тобора соддалашиб бориб, ита эквивалент қаршилик занжир кўринишига келтирилади. (1,14-расм.в) Занжирнинг ҳар бир қисмидаги ток ва кучланиш Ом қонунига биноан ҳисобланади.

Назорат саволлари
1. Ом қонунини таърифланг ва унинг қўлланишига оид мисоллар

келтиринг.

2. Кирхгоф қонунларини таърифланг ва улар асосида ихтиёрий

аралаш занжир учун тенгламалар тузинг.

3. Электр занжири истеъмолчиларидаги кучланишлар ҳақида тушунча беринг.

4. Эквивалент қаршилик нима ва у умумий ҳолда қандай аниқланади?

5. Ўзгармас ток занжиридаги улаш усулларини тушунтиринг ?