1-ma’ruza. Energetikaning muhum o‘rni. Energetikaning strukturasi

Uzatish liniyasidagi quvvat isrofi
. (8.3)
Uzatish liniyasi bo‘ylama qismining boshlanishi va oxirida tok bir xil. Bo‘ylama qismi boshlanishida quvvat bu qism oxiidagiga nisbatan quvvat isrofi miqdorigi ko‘p, ya’ni
. (8.4)
Om qonuniga muvofiq uzatish liniyasi boshlanishidagi kuchlanish:
. (8.5)
Uzatish liniyasining boshlanishidagi zaryad quvvati
. (8.6)
Uzatish liniyasining boshlanishidagi quvvat
. (8.7)
Uzatish liniyasining boshlanishida kuchlanish berilgan ( ).
lar ma’lum, larni topish talab etiladi.
Ushbu holda noma’lum bo‘lganligi uchun Kirxgof va Om qonunlaridan foydalanib uzatish liniyasining oxiridan boshlanishiga tomon ketma-ket ravishda noma’lum tok va kuchlanisharni topish mumkin emas. 2 tugun uchun egri chiziqli tugun kuchlanishlari tenglamasi quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi:
. (8.8)
Bu tenglamani echib, noma’lum ni topish va so‘ngra (8.1)-(8.4), (8.6), (8.7) ifodalar bo‘yicha barcha quvvatlarni xisoblash mumkin. Biroq ushbu holatda nisbatan sodda va taxminiy ikki etapli usulni qo‘llash maqsadga muvofiq.
1-etap. Faraz qilamizki
, (8.9)
va (8.1)-(8.4) ifodalar bo‘yicha quvvat oqimlari va isrofini topamiz:
; (8.10)
; (8.11)
; (8.12)
; (8.13)


2-etap. 1-etapda topilgan quvvat oqimi foydalanib, Om qonuni bo‘yicha kuchlanishni aniqlaymiz. Buning uchun Om qonunini (7.5) ko‘rinishida foydalanamiz, lekin tok ni va lar orqali ifodalaymiz:
. (8.14)
(8.10) va (8.11) formulalarda ning o‘rniga foydalanilganligi uchun 1-etapda quvvat oqimlari taxminan topiladi. Bunga mos ravishda 2-etapda kuchlanish ham taxminan topiladi.
Quvvatlar va kuchlanishlarning yanada aniqroq kiymatlarini topish uchun 1 va 2-etaplarni ketma-ket ravishda takrolash mumkin. Bunday hisoblashni EHMda hisoblash maqsadga muvofiqdir.
Elektr uzatish liniyasida kuchlanish pasayishi va kuchlanish isrofi

Kuchlanish pasayishi – elketr uzatish liniyasining boshlanishi va oxiridagi kuchlanishlar orasidagi geometrik farq, ya’ni bu kuchlanishlarning kompleks qiymatlari orasidagi farq. Kuchlanish pasayishi vektor (kompleks) kattalikdir, ya’ni

, (8.15)