1-ma’ruza. Kirish. Fanning maqsadi, vazifasi va ahamiyati reja


Sibir adonisi – Adonis sibiricus Patr


Download 261.85 Kb.
bet112/160
Sana04.02.2023
Hajmi261.85 Kb.
#1162569
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   160
Bog'liq
Dorivor o’simlik

Sibir adonisi – Adonis sibiricus Patr. ko‘p yillik o‘t o‘simlik bo‘lib, MDHning Ovrupo qismining janubiy tumanlarida va Sibirda o‘sadi. Bu o‘simlikning biologik faolligi bahorgi adonisga qaraganda ancha past bo‘lsa ham, tibbiyotda ishlatish uchun tayyorlanadi.
Tyanshanadonisi – Adonis tianschanica (Adolf.) LipschitzmarkaziyTyan-SHanningtog‘cho‘llaridao‘sadi. Turkistonadonisigaanchao‘xshaydi. Undan, asosan, poyasiningsochilibo‘sishivabarginingko‘proqajralganbo‘lishibilanfarqqiladi.
O‘simlikninghammaqismida (ko‘proqerustkiqismida) 10 tadanortiqyurakglikozidlari (strofantidin, simarin, K-strofantin-βvaboshqalar) hamdaflavonoidlar (orientin, adonivernitvaboshqalar), adonitspirti, kumarinlar (skopoletin, umbelliferon) vasaponinlarbo‘ladi.


Marvaridgulerustkiqismi – Herba convallariae
Marvaridgulbargivaguli – Folia convallariae et flores convallariae
O‘simlikningnomi. Maymarvaridguli – Convallaria majalis L.; Zakavkazemarvaridguli – Convallaria transcaucasica Utkin ex Grosch.; Keyske (YApon) marvaridguli – Convallaria keiskei Miq.; lolaguldoshlar – Liliaceae oilasigakiradi.Marvaridgulturlariko‘pyillik, bo‘yi 15–30 smgaetadigano‘to‘simliklar. Ildizpoyasierostidagorizontaljoylashgan, bo‘g‘imlivashoxlanganbo‘lib, bo‘g‘imlaridanko‘pginamaydaildizlar, erustigaildizoldibarglarivagulo‘qio‘sibchiqadi. O‘simlikningpastkiqismi 3–6 ochpushti, pardasimontangachabilano‘ralgan. Ildizoldibarglari 2 (ba’zan 3) taellipssimon, o‘tkiruchli, tekisqirralivayoysimontomirlangan. Gullarioqrangli, yoqimlihidli, pastgaqaragan, oltitabirlashgantojbargidantashkiltopgan. Otaligi 6 ta, onaliktuguniuchxonali, yuqorigao‘rnashgan. Mevasi – to‘qsariq – qizilrangli, sharsimonvako‘purug‘liho‘lmeva. Aprel-iyunoylaridagullaydi, mevasiasgust-sentyabrdaetiladi.
O‘simlikninghammaqismizaharli.
Geografiktarqalishi.MaymarvaridguliUkraina, Belorus, Moldova, RossiyaningOvrupoqismidagio‘rmonlarda, Zakavkazemarvaridguli – SHimoliyKavkazda, ZakavkazedavaQrimda, Keyskemarvaridguli – Uzoqsharqda (Zabaykale, Priamur, Primore, SaxalinvaJanubiyKurilda)ginamarcha, archa – maydabargli, kamdan-kamqarag‘ayo‘rmonlarda, namo‘tloqlarda, butalarorasida, daryolarvodiysidavaboshqaerlardao‘sadi.
MahsulotniasosanSHimoliyKavkaz, Volgabo‘yierlar, RossiyaningVoronej, Lipetskvaboshqamarkaziyviloyatlari, Belorus, Ukraina (Jitomir, Kiev, Volinskviloyatlari) respublikalaridatayyorlanadi.

Download 261.85 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   160




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling