Kanakunjut urug‘ining kunjarasi zaharli.Undan azot saqlovchi o‘g‘itsifatida foydalaniladi.
Ishlatilishi. Kanakunjut moyi tibbiyotda eng yaxshi surgi dorisifatida ishlatiladi, shuningdek, ginekologiyada hamda ko‘z kasalliklari, yaralar, tananing kuygan erini, leyshmanioz va boshqa teri kasalliklarini davolashda qo‘llaniladi. Kanakunjut moyi soch o‘sishiga yordam beradi.
Dorivor preparatlari. Kanakunjut moyi,moy emulsiyasi,urug‘dantayyorlangan pasta va undetsilen kislotadan tayyorlangan surtma. Undetsilen kislota teri kasalliklari - dermatozlar va psoriazni davolashda ishlatiladigan «Sinkundan» va «undetsin» surtmalari hamda «dustundan» kukuni (poroshogi) tarkibiga kiradi. Bundan tashqari, moy Vishnevskiy surtmasi va elastik kolodiy tarki6iga ham kiradi.
Moy sovun olishda, texnikada esa motorlarni moylashda, plastmassa, linoleum, hamda boshqa materiallar tayyorlashda ishlatiladi.
Kanakunjut moyining past haroratda qotishi, spirtda erishi, nihoyatda yopishqoqligi hamda surgi xususiyati uning tarki6ida oksiolein – ritsinol kislota borligiga bog‘liq. Moy yuqori haroratda qizdirilsa, ritsinol kislota gidroksil guruhini, moy esa yuqorida aytib o‘tilgan xossalarini yo‘qotadi. SHu sababdan moyini ovqatga ishlatish uchun kanakunjut Xitoyda va Hindistonda ko‘p ekiladi.
Bodom urug‘i va moyi - Semina et oleum amygdalarum
O‘simlikning nomi. Bodom- Amygdalus communis L.;ra’noguldoshlar--Rosaceae oilasiga kiradi.
Bodom daraxtining bo‘yi – 2-5, ba’zan 8 m bo‘ladi. Novdalari qizg‘ish- jigarrang, shoxlarining po‘stlog‘i kulrang-qo‘ng‘ir, tanasiniki esa qoramtir. Bargi oddiy, lansetsimon yoki ensiz ellipssimon, o‘tkir uchli, cheti esa o‘tmas, mayda tishsimon bo‘lib, bandi bilan poyada ketma-ket o‘rnashgan. Gullari oq yoki och pushti rangda bo‘lib, shoxlarida yakka-yakka joylashgan. Gulqo‘rg‘oni murakkab, to‘g‘ri, kosacha va tojbarglari 5 tadan, birlashmagan, otaligi ko‘p sonli, onalik tuguni yuqoriga joylashgan. Mevasi - qiyshiq yoki cho‘ziq tuxumsimon danakli meva.
Bodomning ikki tur xili uchraydi, ularni faqat mag‘zining achchiq- - chuchukligiga qarab ajratish mumkin: chuchuk bodom-Amygdalus communis L.varietas dulcis D.S. va achchiq bodom-Amygdalus communis L. varietas amara D.S.
Bodom fevral - aprel oylarida, barg chiqarmasdan gullaydi, mevasi iyun - -iyul oylarida pishadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
