1-ma’ruza. Kirish. Fanning maqsadi, vazifasi va ahamiyati reja

FENXEL (DORIXONA UKROPI) MEVASI VA MOYI -– FRUCTUS ET OLEUM FOENICULI O‘simlikning nomi.Oddiy fenxel(dorixona ukropi) – Foeniculum vulgare Mill. (Foeniculum officinalis All.);selderdoshlar– Apiaceae (soyabonguldoshlar - -Umbelliferae) oilasiga kiradi.
Ko‘p yillik (plantatsiyalarda ikki yillik qilib o‘stiriladi), bo‘yi 90-200 sm ga etadigan o‘t o‘simlik. Poyasi tik o‘suvchi, ko‘p qirrali va sershoxli. Bargi uch-turt marta patsimon ajralgan va qini bilan poyada ketma-ket joylashgan. Barg bo‘laklari ingichka chiziqsimon yoki ipsimon. Gullari mayda, sariq bo‘lib, murakkab soyabonga to‘plangan. Soyabonda o‘rama va o‘ramacha barglar bo‘lmaydi. Kosacha bargi juda mayda, tojbargi 5ta, otaligi 5ta, onalik tuguni ikki xonali, pastga joylashgan. Mevasi - qo‘shaloq pista. Iyul - avgust oylarida gullaydi, mevasi sentyabrda pishadi.
Geografik tarqalishi.YOvvoyi holda O‘rta er dengizi qirg‘og‘ida o‘sadi.Moldova va Ukraina (Xmelnitskiy viloyati) respublikalarida, Voronej viloyatida, Krasnodar o‘lkasida va SHimoliy Kavkazda o‘stiriladi.
Mahsulot tayyorlash.Mahsulot arpabodiyon mevasiga o‘xshab yig‘iladi. Mahsulotning tashqi ko‘rinishi.Tayyor mahsulot och yashil-qo‘ng‘ir rangdagi qo‘shaloq pistadan iborat. Mevaning har ikkala uchi biroz toraygan, uzunligi 8-10 mm, eni 4 mm bo‘lib, osonlik bilan uzunasiga ikki bo‘lakka ajraladi. Har qaysi yarimta mevaning tashqi tomoni do‘ng, ichki tomoni tekis. YArimta mevada 5 tadan turtib chiqqan qovurg‘alar bo‘lib, uchtasi do‘ng tomonga, ikkitasi yon tomonga joylashgan.
Mahsulot hidi va mazasi arpabodiyon mevasining mazasini va hidini eslatadi.
XI DF ga ko‘ra mahsulot namligi 14 %, umumiy kuli 10 %, 10 % li xlorid kislotada erimaydigan kuli 1 %, singan va pishmagan mevalar 1 %, efir moyi bor boshqa o‘simliklarning urug‘ va mevalar aralashmasi 1 %, organik aralashmalar (tarkibida efir moyi bo‘lmaydigan o‘simliklarning urug‘ va mevalari hamda dorixona ukropining mahsuloti hisoblanmagan qismlari) 0,6 va mineral aralashmalar hamda teshigining diametri 1 mm li elakdan o‘tadigan mayda qismlar 0,5 % dan oshmasligi kerak.