1-Mavzu: Analitik kimyo fani asoslari. Sifat analiz usullari. Kationlarning analitik guruhlarga bo’linishi. Kationlarning birinchi guruhining xususiy riaksiyalari. Bufer eritmalar

Barcha kationlariga asosiy reaktivlarning ta’siri

Vodorod хloridnigng ta’siri. Vodorod xlorid va uning eruvchan xloridli tuzlari [Hg2]2+, Ag+ va Pb2+ ionlari bilan oq rangli xloridlar HgCI2, AgCI, PbCI2 va Bi3+ Sb5+ Sb3+ ionlari bilan oksixloridlar BiOCI, SbOCI, SbO2CI cho’kmasini hosil qiladi.

• Kontsentratsiya xlorid kislotaga vismut va surma oksixloridlari, kumush, simob(1) va qo’o’rg’oshinxloridlari erib kompleks birikma hosil qiladi.
• AgCI + HCI → [AgCI2]- + H+
• PbCI2 + 3HCI → [PbCI3]- + 3H+
• BiOCI + 2HCI → H2O + Bi3+ + 3CI-
• PbCI2 issiq suvga eriydi, sovugandan so’ng yana cho’kmaga tushadi. AgCI, Hg2CI2 nitrat kislotaga erimaydi. Lekin ammiakli suvga eriydi:
• AgCI + 2NH3 → [Ag(NH3)2]+ + CI-
• Hg2CI2 + 2NH3 + H2O →↓HgNH2CI + Hg + NH4CI
• PbCI2 + 2NH3 + H2O →↓Pb(OH)2 + 2NH4CI

Sulfat kislotaning ta’siri

• . Sulfat kislota va uning eruvchan tuzlari Ca2+, Sr2+, Ba2+, Pb2+, [Hg2]2+ va Ag+ bilan oq cho’kma CaSO4, SrSO4, PbSO4, Ag2SO4, Hg2SO4 larni hosil qiladi. Bu sulfatlarni cho’kishi to’liq emas, chunki CaSO4, PbSO4, Ag2SO4 va Hg2SO4 ma’lum miqdorda qisman suvga eriydi. Yuqoridagi hamma sulfatlar kontsentrlangan sulfat kislotada eriydi. Lekin, suv bilan suyultirilganda, yana tegishli sulfat cho’kmaga tushadi.
• PbSO4 HNO3 da
• PbSO4 + 2HNO3 → Pb2+ + 2NO-3 + 2H+ + SO42-
• Ishqor eritmalarida:
• PbSO4 + 4KOH → PbO22- + 4K+ + SO42- + 2H2O
• va ammoniy atsetat eritmasida:
• PbSO4 + 2CH3COONH4 + 2NH3 + H2O → PbO(CH3COO)2 + (NH4)SO4 eriydi.

Vodorod sulfidli usul bo’yicha kationlarning sinflarga bo‘linishi

Sulfidlari suvda eruvchan		Sulfidlari suvda erimaydi yoki suv ta'siridan erimaydigan gidroksidlar hosil qiluvchi
Karbonatli tuzlari suvda		Sulfidlari suyultirilgan kislotalarda eriydi yoki suv ta'siridan kislotalarda eriydigan gidroksidlar hosil qiluvchi	Sulfidlari suyultirilgan kislotalarda erimaydi
Eruvchan	Erimaydi
I guruh	II guruh	I I I guruh	IV guruh	V guruh
K+, Na+, NH4+, Mg2+ Guruh reagenti yo‘q	Ca2+, Sr2+, Ba2+ Guruh reagenti (NH4)2CO3	Al3+, Cr3+, Fe3+, Fe2+, Mn2+, Co2+, Zn2+ Guruh reagenti (NH4)2S	1.Ag guruhi Ag+, Pb2+, Hg22+ xloridlari suvda erimaydi. Guruh reagenti HCl. 2. Cu guruhi Cu2+, Cd2+, Bi3+ xloridlari suvda eruvchan. Guruh reagenti H2S.	Sulfidlari Na2S da eriydi. Hg2+, As3+, As5+, Sb3+, Sb5+, Sn2+, Sn4+ Guruh reagenti Na2S.