1-mavzu. Axborot tizimlari va ma’lumotlar bazalari

4-BOSQICH: Zamonaviy ma’lumotlar bazasiga talablar

Jismoniy ma'lumotlarning mustaqilligi

Mantiqiy ma'lumotlarning mustaqilligi

Jismoniy ma'lumotlar bazasi

Ma'lumotlarning global mantiqiy tavsifi Kontseptual diagramma

Ilova dasturchi mantiq fayllari

4-rasm.


Ma’lumotlar tuzilishining uch turi

4-rasmda tasvirlanganidek, ma’lumotlar tuzilishining uchta turi mavjud. Biz ularnı ma’lumotlarning tashqi, global mantiqiy va fizik tuzilishlari deb yuritamiz.

Ma’lumotlarning tashqi tuzilishi - programmachilar tasavvurida taqdimotni bitdiradi.
Ma’lumotlarning global manriqiy tuzilishi - umumiy mantiqiy tuzilishı yoki MB konseptual modelini bildiradi va ular asosida ma’lumotlarning turli tashqi tuzilishlarini hosil qilish mumkin. Ma’lumotlarni bunday umumiy mantiqiy tuzilishda tasvirlash, ma’lumotlarning fizik tuzilishiga umuman bog‘liqsiz bo‘ladi. Ma’lumotlarni bunday umumiy mantiqiy tuzilishda tasviflash uchun, MBB tizimining programma vositalari tarkibidagi, ma’lumotlarni tavsiflash tilidan foydalaniladi.
Fizik tuzilish - bu ma’lumotlarni fizik tavsifi va ularni xotira qurilmalariga joylashtirish masalalari bilan bog‘liq.
Ma’lumotlar bazasiga xizmat ko‘rsatish, saqlash, himoya va nazorat qilish uchun MB administori tushunchasi kiritilgan.
Birinchi yaratilgan ma’lumotlar bazasini boshqarish (MBB) tizimlaridan foydalanish jarayonidagi tajriba shuni ko‘tsatdiki, ma’lumotlarning ınustaqiligi uchun qo‘shimcha yangi darajadagi programma vosilalari darkor. Berilganlaming umumiy mantiqiy tuzilishi murakkab va MB kengayishi bilan u majburiy ravishda o‘zgaradi. Shuning uchun ma’lumotlarning umumiy mantiqiy tuzilishini o‘zgartishda, ulardan foydalanadigan programma nıahsulotlarini o‘zgartirmaslikni ta'minlash muhimdir. Shu nuqtayi nazardan ma’lumotlar ınuslaqilligini ifodalash uchun ikkita darajaga ehtiyoj tug‘ilgan. Bu darajalarni ma’lumotlarning mantiqiy va fizik mustaqilligi deb atalgan.
Ma’lumotlarning mantiqiy mustaqilligi, programmalarni o'zgartirmasdan ma’lumotlarning umumiy mantiqiy tuzilishini o‘zgatirish imkoniyatini yaratadi. Bu o‘zgartirishlar albatta programma ishlatadigan ma’lumotlarni yo‘q qilishdan iborat bo‘lmasligi kerak.
Ma’lumotlarning fizik mustaqilligi, ma’lumotlarning tuzilishi va fizik joylashishi, o'zgarishi va bu o‘zgarishlar na ma’lumotlarning mantiqiy tuzilishini, na programmalarni o‘zgarishiga olib kelmasligi kerak.