1-Мавзу. Бозор иқтисодиёти шароитида давлатнинг функциялари ва иқтисодий сиёсатининг мақсадлари

Давлат функциялари - бу давлатнинг мақсад ва вазифаларини амалга оширишга қаратилган давлат фаолиятининг асосий (бош) йўналишларидир.

• Давлат функциялари - бу давлатнинг мақсад ва вазифаларини амалга оширишга қаратилган давлат фаолиятининг асосий (бош) йўналишларидир.
• Фалсафада функция деганда бирон-бир объект хусусиятларини маълум муносабатлар тизимидаги ташқи ифодаси тушунилади. Функция – ваколат доирасидан келиб чиқувчи фаолиятдир. Чунки, ―функция‖ лотин тилидан олинган бўлиб, ―фаолият‖ деган маънони англатади.
• Мақсад бу муайян давлатнинг тараққиѐтидаги кейинги босқичда эришмоқчи бўлган ҳолати бўлса (масалан: фуқаролик жамиятини шакллантириш, ҳуқуқий демократик давлат барпо этиш), вазифа эса ушбу мақсадга эришиш учун ҳал этилиши лозим бўлган масалалар, функция - вазифаларни ечимига йўналтирилган фаолият йўналишидир.

Давлатнинг асосий ички функциялари

• иқтисодий функция;
• ижтимоий функция;
• сиѐсий функция;
• ҳуқуқий тартиботни таъминлаш функцияси;
• тинчлик ва тотувликни таъминлаш функцияси;
• экологик функция ва бошқа функциялар.

Иқтисодий функция бу давлат томонидан иқтисодиѐтни ривожлантириш борасида асосий йўналишларини ишлаб чиқиш, бошқарувни амалга ошириш ҳамда тартибга солиб туришдан иборатдир. Бундан ташқари, давлат бюджетини шакллантириш, жамиятнинг иқтисодий ривожланиш стратегиясини аниқлаш, турли хил мулк шаклларини тенглик шароитида амал қилинишини таъминлаш, тадбиркорлик фаолиятини қўллаб қувватлаш кабилар ҳам давлатнинг иқтисодий соҳадаги функцияси доирасига киради.

• Иқтисодий функция бу давлат томонидан иқтисодиѐтни ривожлантириш борасида асосий йўналишларини ишлаб чиқиш, бошқарувни амалга ошириш ҳамда тартибга солиб туришдан иборатдир. Бундан ташқари, давлат бюджетини шакллантириш, жамиятнинг иқтисодий ривожланиш стратегиясини аниқлаш, турли хил мулк шаклларини тенглик шароитида амал қилинишини таъминлаш, тадбиркорлик фаолиятини қўллаб қувватлаш кабилар ҳам давлатнинг иқтисодий соҳадаги функцияси доирасига киради.
• Давлатнинг экологик функцияси - унинг жамият талаб ва эҳтиѐжларини янада тўлиқроқ таъминлаш ва жамият аъзоларининг яшаш, меҳнат ва дам олиш шароитларини яхшилаш борасидаги фаолиятидир. Ички тузилишига кўра, давлатнинг экологик функцияси ўзаро боғлиқ уч йўналишда амалга оширилади:
• а) атроф табиий муҳит объектларини сақлаш;
• б) табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш;
• в) табиий ресурсларни тиклаш.