1-мавзу. Фан ижтимоий-маданий ҳодиса

Фаннинг микроконтексти ва макроконтексти.
 

• Фаннинг микроконтексти – у ёки бу давр шароитида ишлаётган илмий ҳамжамият хусусиятларига фаннинг боғлиқлигини англатади.
• Фаннинг макроконтексти – фан ривожланувчи кенгроқ ижтимоий-маданий муҳитдаги боғлиқликлар ҳақида баҳс этади. Ҳар бир жамият ўз маърифатли ривожланиш даражасига мос келувчи фанга эга бўлади.

Фаннинг ижтимоийликдан фарқини тушуниш
Фаннинг микроконтексти у ёки бу давр шароитида ишлаётган илмий ҳамжамият хусусиятларига фаннинг боғлиқлигини англатади.
 
Фаннинг макроконтексти фан ривожланувчи кенгроқ ижтимоий-маданий муҳитдаги боғлиқликлар ҳақида баҳс этади; бу фан ижтимоий мезонининг ифодасидир.
Cциентизм фан техника тараққиётининг ижобий жиҳатларини мутлақлаштиради.
Антисциентизм фалсафий билишни илмий билишдан ажратади, уни илмий билиш билан мувофиқ эмас, деб эълон қилади, у оқилоналикни камситади ва мистика, интуиция, ирода ва шу кабиларни мутлақлаштиради.
Фаннинг ижтимоийликдан фарқини тушуниш
Фаннинг микроконтексти у ёки бу давр шароитида ишлаётган илмий ҳамжамият хусусиятларига фаннинг боғлиқлигини англатади.
Фаннинг макроконтексти фан ривожланувчи кенгроқ ижтимоий-маданий муҳитдаги боғлиқликлар ҳақида баҳс этади; бу фан ижтимоий мезонининг ифодасидир.
Фан тараққиётининг асосий омиллари
институционал
интеллектуал
фалсафий
диний
эстетик
Фаннинг функциялари
Ҳақиқий билимни яратиш функцияси
ижтимоий тартибга солиш функцияси
Лойиҳалаш-конструкциялаш функцияси
бунёдкор куч функцияси
Маданий-технологик функцияси
сиёсат воситасидаги функцияси
Фан ривожланишининг асосий босқичлари
Милоддан аввалги I минг йилликдан XVI асргача бўлган давр илк фан даври
2. XVI-XVII асрлар – 1 илмий инқилоб даври бўлиб, у классик фан даври деб номланади ва XIX асргача давом этади.
3. XIX аср охири ХХ асрнинг 70 йиллар фани ноклассик фан даври деб аталади
4. ХХ асрнинг 70 йилларида фан ривожланишида янги босқич бошланади.