1-mavzu. Fanga kirish. Fanning maqsadi va vazifalari. Akrreditatsiya tushunchasi va akkreditatsiya sohasiga oid me’yoriy xujjatlari

Amerikadagi akkreditatsiya tizimi. AQSh sinov laboratoriyalarini akkreditatsiya 
qilish tizimi (AALA) 1976 yildan beri mavjud bo‘lib, u xususiy ixtiyoriy notijorat 
tashkilot bo‘lib, uning a'zolari savdo va kasaba uyushmalari hamda akkreditatsiya 
laboratoriyalaridan manfaatdor bo‘lgan shaxslardir. AQShda tan olingan 
sertifikatlashtirish tashkilotlari tomonidan qabul qilingan sertifikatlashtirish jarayoni 
odatda quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
Ariza berish 
- namuna olish, 
- ularni standart yoki belgilangan usullar bo‘yicha standartlarga muvofiqligini 
sinash, 
- test natijalari to‘g‘risida hisobot tuzish; 
- guvohnoma berish, 
- tovarlarni markalash va sertifikatlashtiruvchilardan rozilik olgan mahsulotlarning 
ro‘yxatini e'lon qilish; 
- etkazib berish paytida mahsulot sifatini va ishlab chiqarish shartlariga qo‘yiladigan 
talablarning bajarilishini nazorat qilish. 
Mamlakatda uchta asosiy toifadagi sertifikatlashtirish dasturlari mavjud bo‘lib, 
ular federal hukumat tomonidan tasdiqlanadi: Birinchisi, ehtiyotsizlik uchun tovarlar 
va xizmatlarni sertifikatlash; 
Ikkinchisi - namunani tekshirish dasturlarini almashtirish; 
Uchinchisi, mahsulot savdoga qo‘yilishidan oldin ishlab chiqarish sifati va shart-
sharoitlarini baholash dasturi. 
Sertifikatlashtirishning me'yoriy asoslari ishlab chiqiladigan standartlardir: 
-ASTM, Amerika Qo‘shma Shtatlarining Sinovdan oldingi materiallar jamiyati - 
keng iste'mol mahsulotlari uchun, 

---

-NEMA elektr jihozlari ishlab chiqaruvchilar milliy uyushmasi - elektr buyumlari 
va elektr jihozlari uchun; 
- XMK iste'mol tovarlariga ehtiyotkorlik bilan ishlov berish bo‘yicha komissiya; 
Atrof muhitni muhofaza qilish federal agentligi tomonidan EPA - turli sohalarni, 
ichki yonish dvigatellarini, er, suv va havo transportini va shunga o‘xshashlarni 
sertifikatlash uchun, 
- standartlashtirish bo‘yicha davlat organlariga, standartlarni ishlab chiqadigan 
milliy standartlar va texnologiyalar institutiga. 
AQShda turli xil akkreditatsiya tizimlari mavjud, ularning yuzdan ortig‘i: 
federal, alohida shtatlarda ishlaydigan, mahalliy hokimiyat va professional 
uyushmalar tomonidan olib boriladigan tizimlar. Laboratoriyalarni akkreditatsiya 
qilish bo‘yicha juda ko‘p ish ikki tashkilot tomonidan amalga oshirilmoqda: 
Amerika laboratoriyasining akkreditatsiya uyushmasi AALA va milliy ixtiyoriy 
laboratoriyani akkreditatsiya qilish dasturi NULAP