1-mavzu: husnixat metodikasining rivojlanish tarixi

Parta  bolalarning  organizmlari  uchun  zarar  qilmaydigan  bo'lishi,  (mix  va 
vintlarning  chiqib  turmasligi)  o'quvchilarning  normal  o'tirishlari  uchun  qulay 
bo'lib, qon aylanishi va nafas olishni qiyinlashtirmasligi kerak. 
O'quvchilarni  o'ziga  mos  partalar  bilan  ta'minlash  bilan  birga,  unda 
tushuntirish  qoidalarini  ham  o'rgatish  zarur.  O'quvchilarga  partada  to'g'ri 
o'tirish,  gavdani  to'g'ri  tutish  qoidalarini  vaqtida  tushuntirib  borilmasa,  uzoq 
muddat  noqulay  sharoitda  o'tirish  natijasida  ularning  gavda  suyaklari  qiyshiq 
bo'lib  qolishi  mumkin.  Ayniqsa,  yozish  vaqtida  bir  tomonga  qiyshayib  o'tirish 
umurtqa  pog'onasining  qiyshayishiga  olib  keladi.  Bundan  tashqari,  partada 

---

noto'g'ri  o'tirish  ko'zni  tez  charchatadi,  natijada  yozuvning  sifati  buziladi. 
Ko'rishorganlari  yaxshi  bo'lmagan  o'quvchilarni  yorug'  tushadigan  deraza 
tomonga,  eshitish  organlari  yaxshi  bo'lmagan  o'quvchilarni  esa  partaning 
oldingi  qatoriga  o'tkazish  zarur.  O'quvchilar  uchun  bunday  zarur  sharoitlarni 
tug'dirish orqali ularning darslarini yaxshi o'zlashtirishlariga erishish mumkin. 
Bunda  bolalarga  noto'g'ri  o'tirishning  zararligini  aytib,  shunga  taalluqli 
fotosuratlar va rasmlar ko'rsatish kerak yoki quyidagicha suxbat olib borish ham  
mumkin: 
1. 
To'g'ri o'tiring, boshingizni sal oldinga eging ko'kragingizni partaning 
chetiga tiramang. 
2. 
Boshingizni   to'g'ri   tuting    (boshni   chapga   yoki    o'ngga 
qiyshaytirmang). 
3. 
Ko'zingiz bilan daftar orasidagi masofani to'g'ri saqlang. 
4. 
Tirsaklaringizni partaga yengil qo'ying 
5. 
Oyoqlaringizni  partaning  oyoq  qo'yiladigan yeriga  qo'yib o'tiring. 
Yuqorida ko'rsatib o'tilgan qoidalarga amal qilmaslik natijasida o'quvchilar asta-
sekin  mayib  bo'lib  qolishlari  mumkin.  Masalan,  o'quvchi  partada  xaddan 
tashqari egilib o'tirishga o'rganib qolsa, uzoqni ko'ra olmaydigan bo'lib, u faqat 
yaqin  joydagi  narsani  ko'rishga  odatlanib  qoladi.  Ko'zni  har  xil  uzoqlikdagi 
narsalarni aniq ko'rishga  moslashtirish  - ko'zning akkomadasiya»si deb ataladi. 
Akkomadasiyaning  hajmi,  ya'ni  ko'zning  har  xil  uzoqlikdagi  narsani  ko'rish 
qobiliyati kattalarga nisbatan maktab yoshidagi bolalarda ko'p bo'ladi. Masalan, 

---

10  yoshli  maktab  o'quvchisi  7  sm  masofadagi  narsani  aniq  ko'rishi,  20  yoshda 
esa  10  sm  masofadagi,  45  yoshdagi  kishilar  esa  faqat  33  sm  masofadagi 
narsalarni aniq ko'ra olishlari mumkin. Shuning uchun yozish vaqtida ko'z bilan 
daftar  orasidagi  masofaning  30  sm  ga  teng  bo'lishi  talab  etiladi,  chunki  bu 
masofa ko'zni charchashdan saqlaydi. 
Maktab  yoshdagi  bolalarda  faqat  yaqinni  ko'rish  kasalining  oldini  olish 
tadbirlaridan yana biri sinf xonasining yorug' bo'lishidir. Partaga yorug'lik yetarli 
darajada tushmasa, bolalarning ko'ziga zo'r keladi va ular juda tez charchaydilar. 
Shuning  uchun  ham  yaqinni  ko'rish  kasalligining  oldini  olishda  o'quvchining