1-mavzu: Ish haqini aniqlash. Reja

Корхоналарда меҳнатга ҳақ тўлаш тизимларига қўйиладиган талаблардан бири
тенг меҳнатга тенг ҳақ тўлаш
меҳнатга ҳақ тўлаш тизимлари белгиси
якка тартибдаги тизим
жамоа тизимлари
меҳнатга ҳақ тўлаш тизимлари
Рағбатлантирувчи тизим
Мажбур қилувчи тизим
Меҳнатга ҳақ тўлашнинг кафолатловчи тизим
Иш ҳақини асосий (тариф) ва қўшимча (рағбатлантирувчи) ҳақларга бўлиш муқаррар равишда уларнинг нисбати қандай бўлиши керак деган масалани ўртага қўяди. Мантиқан олганда, асосий иш ҳақи ўзининг номини оқлаши учун ҳеч бўлмаганда 50% дан кўпроқни ташкил этиши, рағбатлантируви иш ҳақи эса тегишли равишда 50%дан камроқ бўлиши, яъни рағбатлантирувчи қисмнинг (Қр) улуши 100% ва асосий ҳақ (Аҳ) ўртасидаги фарққа тенг бўлиши керак
Қр = 100 - Аҳ
Меҳнатга ҳақ тўлашнинг оддий тизими
Соатбай ва кунбай тариф ставкаларини татбиқ этишда ходимнинг иш ҳақи миқдори
ИвСт · Тҳ
бунда Ив – вақтбай ҳақ тўланадиган ходимнинг иш ҳақи (сўм);
Ст – ходимнинг вақт бирлигидаги тариф ставкаси (сўм);
Тҳ – ишчининг ҳақиқатда ишлаган вақти (кун ёки соатларда).
Ойлик тариф ставкасини татбиқ этганда ходимнинг иш ҳақи
Бунда Ст – ойлик тариф ставкаси; и
Тҳ - бир ой ичидаги ҳақиқатда ишланган кунлар миқдори;
Тҳп – бир ой ичидаги ҳисобланган иш кунлари сони (тақвим фондидан дам олиш ва байрам кунлари че
гириб ташланади).
Иш ҳақи миқдори
Иишб.Р · н,
бунда Иишб. – меҳнатга ишбай ҳақ тўланадиган ходимнинг иш ҳақи (сўм); Р – маҳсулот (бажарилган иш) бирлиги учун белгиланган иш ҳақи (сўм); н – тайёрланган маҳсулот (бажарилган иш)нинг миқдори (сўм)
мехнатга хак тулашнинг оддий тизимлари.
оддий ишбай хак тулашда
мехнатга хак тулашнинг оддий тизимлари.
ишбай расценкалар-ни белгилаш
мехнатга ҳақ тўлашнинг бригада ишбай тизими
мехнатга ҳақ тўлашнинг аккорд тизими
Вақт бирликларини хисобга олиш зарур. Вақт бирликлари ўрнига тариф ставкалари олинади ва уларнинг нормалари (соат, смена) белгиланади.
аккорд топшириққа кирадиган ишларнинг муайян комплекси бажарилишига ҳақ тўланади.
ишчиларнинг маоши ишлаб чиқариш бригадаси бажарган иш хажмига (махсулот сонига) мувофиқ ҳисоблаб чиқарилади.
1

• мехнатга хак тулашнинг жамоа (бригада) ишбай тизими

2

• мехнатга хак тулашнинг аккорд тизими

3

• мехнатга аккорд хак тулаш

4

• мехнатга хак тулашнинг билвосита

5

• мехнатга хак тулашнинг ишбай-прогрйессив

6

• ишбай-прогрйессив хак тулашнинг