1-mavzu. Ishlab chiqarishni boshqarishda iqtisodiy axborotlarning roli, xususiyati va xarakterli turlari reja

3.Avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalari tasnifi
Avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalari (AIT) - bu dasturiy ta'minot va apparat vositalari va aloqa (telekommunikatsiya) dan foydalanishga yo'naltirilgan ma'lumotlarni yig'ish, ro'yxatga olish, qayta ishlash, uzatish, to'plash, qidirish va himoya qilish usullari va mijozlarga ma'lumotlar taqdim etuvchi vositalari to'plami, shu jumladan usullar majmuidir.
Iqtisodiyotni boshqarishda axborot tizimlarini yaratish va ulardan foydalanish AATning asosiy tarkibiy qismi bo'lgan axborot texnologiyalarining rivojlanishi bilan chambarchas bog'liqdir.
Axborot texnologiyasi - ob’ekt, jarayon yoki hodisa (axborot mahsuloti) ning holati to’g’risida yangi sifatdagi axborot olish uchun ma’lumotlarni to’plash, ularga ishlov berish va uzatish vositalari hamda usullarining majmuidan foydalanuvchi jarayon. Moddiy ishlab chiqarish texnologiyasining maqsadi - inson yoki tizimning ehtiyojlarini qondiruvchi mahsulot ishlab chiqarish. Axborot texnologiyasining maksadi - inson tomonidan tahlil qilish va uning asosida qandaydir hatti-harakatni bajarish bo’yicha qaror qabul qilish uchun axborot ishlab chiqarish. Ma’lumki, bitta moddiy resursning o’zida turli texnologiyalarni qo’llab, turli buyumlar, mahsulotlar olish mumkin. Xuddi shuning o’zi axborotni qayta ishlash texnologiyalariga ham xosdir.
YUNESKO ta'rifi bilan qabul qilingan ta'rifga muvofiq, axborot texnologiyalari - bu axborotni qayta ishlash va saqlash bilan shug'ullanadigan odamlarning mehnatini samarali tashkil etish usullarini, shuningdek, hisoblash texnologiyalari va usullarini o'rganadigan o'zaro bog'liq bo'lgan ilmiy, texnologik va muhandislik fanlari majmuidir va shuningdek odamlar va ishlab chiqarish uskunalarini tashkil qilish hamda ular bilan o'zaro aloqada bo'lishni anglatadi.
Turli xil fan sohalari bilan ishlash imkonini beruvchi axborot texnolo-giyalarining uchta sinfi mavjud:
1) butun jamiyatning axborot resurslarini rasmiylashtiradigan va ulardan foydalanishga imkon beruvchi modellar, usullar va vositalarni o'z ichiga olgan global axborot texnologiyalari;
2) Muayyan qo'llash sohasi uchun mo'ljallangan asosiy axborot texno-logiyalari;
3) Foydalanuvchining aniq funktsional vazifalarini hal qilishda (masalan, rejalashtirish, hisobga olish, tahlil qilish vazifalari va boshqalar) aniq ma'lumot-larni qayta ishlashni amalga oshiradigan o'ziga xos axborot texnologiyalari.
Avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalar evolyutsiyasi. XX asrning 50-yillarida EHMning paydo bo’lishi va ulardan foydalanish imkoniyatining jadal oshib borishi bilan mehnatni avtomatlashtirish, axborot mahsulotlari va xizmati bozorining yuzaga kelishiga asos bo’ldi. AATning rivojlanishi axborotni qayta ishlash va uzatish bo’yicha yangi texnik vositalarning paydo bo’lishi, EHMdan foydalanishning tash-kiliy shakllarini takomillashtirish, infratuzilmani yangi kommunikatsiya vositalari bilan boyitish bilan bir qatorda kechdi.