1-мавзу. ИҚтисодиёт назарияси фанининг предмети ва ўрганиш усуллари 1

Товарлар, хизматлар ва ресурсларнинг такрор ишлаб чиқариш фазаларидаги ҳаракати
Тақсимот жараёни
Ишлаб чиқариш жараёни
Истеъмол жараёни
Айирбошлаш жараёни
Иқтисодиётнинг доимий ва бош масаласи

• – эҳтиёжларнинг чексизлиги ва иқтисодий ресурсларнинг чекланганлигидир.

Инсоннинг яшаши ва камол топиши, умуман инсониятнинг ривожланиши учун керак бўлган ҳаётий воситаларга бўлган зарурати иқтисодиёт назарияси фанида эҳтиёж деб аталади.
Эҳтиёжлар
Ижтимоий-иқтисодий эҳтиёжлар
Эҳтиёжларни истеъмол қилиш тавсифига кўра
Бирламчи эҳтиёжлар
Умумжамият эҳтиёж-лари
Ҳудудий
Гуруҳий
Якка
Биргаликда қондирилувчи эҳтиёжлар
Маънавий
Моддий
Шахсий
Ишлаб чиқариш
Иккиламчи эҳтиёжлар
Иқтисодий ресурсларни қуйидаги гуруҳларга ажратиш мумкин:

• ер, ер ости бойликлари, сув, ўрмон ва биологик ресурслар

табиий ресурслар

• кишиларнинг ақлий ва жисмоний қобилиятлари

ишчи кучи ресурслари

• фойда олиш мақсадида ишлатиладиган бинолар, станоклар, машиналар, асбоб-ускуналар, иншоотлар, қурилмалар, сотишга тайёр товарлар, пул маблағлари ва бошқалар

капитал

• кишиларнинг ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш жараёнларини ташкил этиш ва бошқариш қобилиятлари

тадбиркорлик қобилияти
Жамият эҳтиёжларига қуйидаги бир қатор омиллар таъсир кўрсатади:
1

• Жамиятнинг иқтисодий тараққиёт даражаси;

2

• жамиятдаги ижтимоий-иқтисодий тузум;

3

• табиий-географик шароитлар;

4

• тарихий-миллий анъаналар ва урф-одатлар;

5

• аҳоли сонининг ўсиши, унинг таркибидаги ўзгаришлар;

6

• халқаро, давлатлар, миллатлар ва минтақалар ўртасидаги алоқалар.