Иссиқлик. - Ўсимлик танасида ва тупроқда борадиган биологик, физикавий ва кимёвий жараёнлар учун иссиқлик зарур.
- Ўсимликлар:
- иссиқсевар,
- иссиқликни кам талаб қилувчиларга бўлинади.
- Шунга кўра улар илмий асосда турли ҳудудларда жойлаштирилади.
Ҳаво ва Сув. - Ҳаво. Тупроқ микроорганизмларини нафас олиши ва ўсимликларда бўладиган фотосинтезда атмосфyerа ҳамда тупроқ ҳавоси кислород ва карбонат ангидрид манбаи бўлиб хизмат қилади.
- Сув. Ўсимлик танасининг 80-90% и сувдан иборат. Ўсимликда ва тупроқда кечадиган жараёнлар, озиқ элементларни ўзлаштирилиши сувли муҳитда боради. Шунинг учун ҳам сув ўсимлик ҳаётида муҳим аҳамиятга эга.
-
Озиқ моддалар. - Ўсимлик қуруқ массасининг 45% ини углyerод, 42% кислород, 6,5% ини водород, 1,5% ини азот, қолган 5% ини кул элементлари (калий, кальций, магний, олтингугурт, бор ва бошқалар) ташкил этади. Булар ўсимлик ҳаётида муҳим аҳамиятга эга.
Ўсимликлар учун зарур озиқа элементлари Илмий деҳқончиликнинг асосий қонунлари Тупроқдан олинган моддаларни қайтариш қонуни - Тупроқдан олинган моддаларни қайтариш қонунини 1840 йилда Ю.Либих кашф этди. Бу қонунга биноан тупроқдан ҳосил билан олинган моддалар ўғит солиш йўли билан қайтарилиши лозим.
Минимум қонуни - Минимум (минимум, оптимум ва максимум) қонуни. Ю.Либих ўсимлик ҳосили минимумда турган фактор миқдорини кўпайтиришга тўғри пропорционаллигини баён этди, яъни ҳосилдорлик минимумда турган омилга боғлиқ бўлади.
- Ўсимликларнинг ҳаёт омилларига бўлган талаби бўйича минимал, оптимал ва максимал меъёрларни белгилаш мумкин.
Ўсимлик ҳаёт омилларининг тенг аҳамиятлилиги ва алмаштириб бўлмаслик қонунини - В.Р.Вильямс ўсимлик ҳаёт омилларининг тенг аҳамиятлилиги ва алмаштириб бўлмаслик қонунини баён этди. Ҳамма ҳаёт омиллари тенг аҳамиятга эга, яъни бирини ўрнини иккинчиси боса олмайди.
Ҳаёт омилларини биргаликда таъсир этиш қонунини - Либшer XIX асрда ҳаёт омилларини биргаликда таъсир этиш қонунини қуйидагича таърифлади, яъни "Ўсимлик бошқа омиллар билан қанчалик оптимал меъёрда таъминланган бўлса, у минимумда турган фактордан шунча самарали фойдаланади".
ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ
Do'stlaringiz bilan baham: |
