1-mavzu kirish. Maxsus va ixtisoslashgan traktorlar. Traktorsozlikda ushbu yo’nalishning rivojlanish tarixi. Ixtisoslashgan traktorlarga qo’yiladigan alohida ekspluatatsion talablar kirish

d)o’rmon sanoati va o’rmon xo’jaligi: 
O’rmon sanoati traktorlari. Yog’och g’o’lalarini transport vositalariga ortishga 
tayyorlovchi trelevka traktorlari. 
Zaif tuproq sharoitida o’rmon maxsulotlarini tayyorlovchi botqoqda yura oluvchi 
traktorlar. O’rmon xo’jaligida umumiy ishlarni bajaruvchi traktorlari 
Yurish qismining turi bo’yicha: 
g’ildirakli; 
zanjirli; 
yarim zanjirli va zanjir-g’ildirakli turlarga bo’linadi.
G’ildirakli maxsus traktorlar g’ildirak formulasi 4k2, 4k4a, 4k4b, 3k2 bo’lishi 
mumkin. 4K2 (3K2) g’ildirak formulali traktorning ikkita yetaklovchi va ikkita (bitta) 
kichik diametrli yetaklanuvchi g’ildirakli ekanini bildiradi.4K4a, 4K4b- to’rtta 
yetaklovchi g’ildiraklar mavjudligini, “a” harfi boshqarish g’ildiraklarining diametri 
kichik ekanligini “b”-xarfi esa traktordagi hamma g’ildiraklar bir xil diametrli ekanini 
bildiradi.

---

Yetakch ig’ildiraklari soni ko’p bo’lgan (8K8, 6K6) qudratli traktorlar ham 
mavjud. 
Yarim zanjirli traktorlarda old yetaklovchi g’ildiraklar boshqariluvchi bo’lib, orqada 
yetakchi zanjir qilingan bo’ladi. 
G’ildirakli-zanjirli traktorlarda ish sharoitiga qarab zanjirli yuritgich oldiga yoki 
orqaga o’rnatilgan bo’ladi. 
Komponovkalash usuli bo’yicha. 
An’anaviy (klassik) yokinoan’anaviy bo’lishi mumkin
 
Nominal tortish kuchi bo’yicha. 
Qishloq xo’jaligi va o’rmon xo’jaligiga ixtisoslashtirilgan traktorlar o’nta tortish 
sinfiga ajratiladi. Sanoat traktorlari esa sakkizta tortishs infiga ajratiladi (2.1 va 2.2-
jadvallar). 
2.1.Qishloq xo’jaligi va o’rmon xo’jaligi traktorlarining tortish sinflari 
Tortish sinfi 
Nominal tortish kuchi, kN 
Tortish sinfi 
Nominal tortish kuchi, kN 
0.2 
1.8 dan 5.4 gacha 
3 
27 dan 36 gacha 
0.6 
5.4 dan 8.1 gacha 
4 
36 dan 45 gacha 
0.9 
8.1 dan 12.6 gacha 
5 
45 dan 54 gacha 
1.4 
12.6 dan 18 gacha 
6 
54 dan 72 gacha 
2 
18 dan 27 gacha 
8 
72 dan 108 gacha 
2.2.Sanoat traktorlari tortish sinflari 
Tortishsinfi 
Konstruktiv massa, kN 
Tortish sinfi 
Konstruktiv massa, kN 
2 
4 dan 6 gacha 
25 
25 dan 35 gacha 
6 
6 dan 10 gacha 
35 
35 dan 50 gacha 
10 
10 dan 15 gacha 
50 
50 dan 70 gacha 
15 
15 dan 25 gacha 
75 
70 dan 90 gacha 
Sanoat traktorlari tortish kuchi quruq va qattiq yerda traktor hosil qila oladigan 
nominal tortish kuchi orqali belgilanadi. Bu kattalik ko’proq traktor massasiga bog’liq 
bo’lgani uchun nominal tortish kuchini massa orqali ifodalash qulayroq bo’ladi.