1-Mavzu: Menejment nazariy asoslari. (2 soat)

Amaliy topshiriqlar


1-Topshriq. Quyida keltirilgan ma’lumotlarga asoslanib investisiya qilishdagi risk (tavakkalchilik) darajasini aniqlang. Qaysi bir variant maqbul ekani to‘g‘risidagi o‘z fikringizni bildiring.

№	Ko‘rsatkichlar	O‘lchov birligi	Investisiyalash variantlari
			1	2	3	4	5
1.	Jami mablag‘lar qiymatii	mln. so‘m	120	150	200	250	300
2.	Ehtimol qilingan foyda	mln. so‘m	110	135	180	200	215
3.	Ehtimol qilingan zarar	mln. so‘m	75	85	130	140	180

2-Topshiriq. O‘zingizni baholang. Moliyaviy tavakkalchilikka moyilmisiz?

№	Savollar va javoblar	Ball
1.	Siz TV-o‘yinda g‘olib chiqdingiz. Qanday yutuqni olgan bo‘lar edingiz?
	a) 2000 so‘m naqd pulni
	b) 4 ming so‘mni yutishga umid bog‘lab, 40 foizli yutuqni olardim
	d) 10 ming so‘mni yutishga umid bog‘lab, 20 foizli yutuqni olardim
	e) 100 ming so‘mni yutishga umid bog‘lab, 2 foizli yutuqni olardim.
2.	Siz 5000 so‘m yutqazdingiz. Yutqazgan pulingizni tiklash uchun 50 foizli umid bilan necha so‘m tikkan bo‘lar edingiz?
	a) hech narsa
	b) 1000 so‘m
	d) 2500 so‘m
	e) 5000 so‘m
3.	Siz aksiya sotib olganingizdan keyin uning kursi to‘satdan 15 foizga oshdi. Siz nima qilgan bo‘lar edingiz?
	a) aksiyani sotardim
	b) qo‘shimcha sotib olmasdan yoki sotib yubormasdan ushlab turar edim
	d) yana aksiya sotib olar edim
4.	Sizdagi aksiyalarning kursi bir oydan sung tushib ketdi. Biroq, aksiyalarning nufuzi balandligicha qolgan. Siz nima qilgan bo‘lar edingiz?
	a) Yana ko‘proq yutqazmaslik uchun sotib yuboraman
	b) Shu aksiyalarni ushlab turaman va yana asli narxiga qaytishini kutaman
	d) Yana aksiya sotib olaman
5.	Yilning oxirida Sizga ikki xil mukofotni tanlashingizga imkon berishdi. Siz qaysi birini tanlab olardingiz?
	a) 150 000 so‘mni
	b) 50 foizli ishonchlilik darajasi bilan 15 foizli dvidend beruvchi 150 000 so‘mli aksiyani

3-Topshiriq. Ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaligida mahsulot ishlab chiqarish quvvati va mahsulot sotish baholari berilgan. Ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaligi mahsulot turlari bo‘yicha 2 yilda olingan kredit qiymatini qaytarishi lozim. Buning uchun xo‘jalik ikki yilda 35 mln so‘mlik mahsulot ishlab chiqarishi ko‘zda tutilgan. Quyidagi berilgan jadvallar asosida tegishli hisob ishlarini bajaring va xo‘jalik mahsulot turlari bo‘yicha qancha qiymatlik mahsulot ishlab chiqarish imkoniyatiga ega ekanligini hisoblab toping.
1-jadval
Ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaligida mahsulot ishlab chiqarish dasturi

Mahsulot turi	1 birlik mahsulot qiymati, so‘m	Maksimal mahsulot ishlab chiqarish hajmi, dona	Ikki yil davomida ishlab chiqariladigan mahsulot taqsimoti
			Birinchi yil		Ikkinchi yil
			1-yarim yillik	2-yarim yillik	1-yarim yillik	2-yarim yillik
A	3700	1500	320	360	400	420
B	4200	1000	250	250	250	250
D	4360	1200	240	280	320	360
E	3920	800	150	250	150	250
F	4540	2000	500	500	500	500
G	4700	2400	500	600	600	700

Hisob kitob jadvali

2-jadval
Ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaligi ikki yil davomida ishlab chiqara oladigan mahsulot qiymati

Mahsulot turi	Ikki yil davomida ishlab chiqariladigan mahsulot qiymati, ming so‘m
	Birinchi yil		Ikkinchi yil		Jami
	1-yarim yillik	2-yarim yillik	1-yarim yillik	2-yarim yillik
A
B
D
E
F
G
Qiymati-jami

5-Topshiriq. Siz qanchalik o‘zingizni boshqara olasiz? Quyidagi test savollariga xolisona javob bering.


3-jadval
Hisob-kitob jadvali

№	Savollar va javoblar	Javoblar
		Hech qachon	Ba’zan	Ko‘pincha	Har doim
1.	Tayyorgarlik ishlari uchun ish kunining boshida men zahiraga vaqt ajrataman
2.	Nimaniki birovga topshirish mumkin bo‘lsa, boshqalarga topshiraman
3.	Har qanday rasmiy hujjatni bir o‘tirishda tayyorlayman
4.	Vazifa va maqsadlarimni men yozma ravishda qayd etaman
5.	Har kuni oldimda turgan ishlarning asosiylarini ko‘rsatgan holda ro‘yxat tuzaman.
6.	Ish kunini begona qo‘ng‘iroqlar, kutilmagan uchrashuvlardan ozod etishga harakat qilaman.
7.	Kunduzgi ish hajmini o‘z ishim, qobiliyatimni hisobga olgan holda taqsimlashga harakat qilaman
8.	Mening rejamda dolzarb muammolarni yechish uchun bo‘sh vaqt qoldirilgan
9.	Men uncha ko‘p bo‘lmagan muhim muammolarni yechishga diqqatimni jamlayman.
10.	Mening vaqtim boshqalar olisha boshlagan taqdirimda «yo‘q» deb ayta olaman, men boshqa muhim ishlarni bajarishim lozim.

Qo‘shimcha topshiriqlar
6-Topshiriq. Internet tarmog‘idan mazkur fanga doir ma’lumotlar to‘plash va qisqacha muhokama qilish. www.google.uz, www.ziyonet.uz, www.uzreport.com, www.gov.uz, www.uzbir.uz, www.agro.uz, www.uz, www.referat.uz


7-Topshiriq. Keltirilgan kalit so‘zlar ma’nosini yozib keling:
Risk, xavf, omadsizlik xavfi, tavakkalchilik, xatar, tavakkallik darajasi, xavf darajasi, ehtimollik darajasi, foyda darajasi, zarar darajasi, jiddiy xavf zonasi, fojiali xavf zonasi, xejir qilish, sug‘urta qilish, sof tavakkalchilik, moliya bilan bog‘liq tavakkalchilik, investitsiya tavakkalchshshgi, tavakkal kapital, tavakkalchilik zonasi, xavfsiz zona, tavakkalchilik koeffisiyenti


Nazorat uchun savollar.
1. Tavakkalchilik nima?
2. Tavakkalchilikni boshqarish deganda nimani tushunasiz?
3. Tavakkalchilikni qanday yumshatish mumkin?
4. Xavf nima?
5. Xatar nima?
6. Xavfni kamaytirishning qanday usullari bor?
7. Tavakkalchilik qanday tavsiflanadi?
8. Tavakkal kapital nima?
9. Xejirlash nima?
10. Tavakkal zonasi deganda nimani tushunasiz?
11. Tavakkalchilik koffitsiyenti nimani anglatadi?

12-Mavzu. Qishloq xo‘jaligida strategik boshqaruv va rejalashtirish.
Reja.
1.Strategiya va strategik boshqaruv tushunchasi.
2.Strategik reja va uning bosqichlari.
3.Strategiyani tanlash va uni amalga oshirishni rejalashtirish.
4. Bozor iqtisodiyoti sharoitida biznes-rejani ishlab chiqish


Kalit so‘zlar: strategiya, maxsus strategiya, funksional strategiya, mujassamlashtirilgan strategiya, diversifikasiyalashgan strategiya, strategik boshqaruv, strategik reja, strategiyani tanlash, strategiyani tanlash bosqichlari, biznes-reja, biznes-rejaning ustuvor tomonlari.


Amaliy topshiriqlar


1-Topshiriq. Ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaligi rahbari yil davomida 125 t mahsulot ishlab chiqaruvchi korxona tashkil etish niyatida. Uning hisob-kitoblari bo‘yicha korxona soatiga 45 kg mahsulot ishlab chiqarishi va yil davomida notekis ishlashi kerak. Birinchi yarim yillik (25 hafta)da 1 smenalik ish vaqti (haftasiga 5 kunlik 8 soatdan) 2-yarim yillik (24 hafta)da 2 smenalik ish vaqti (1-smena 8 soat, 2-smena 7 soat). Korxona ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaligi rahbari xohlaganidek mahsulot ishlab chiqara oladimi? Korxonaning ishlab chiqarish quvvatini hisoblang. Korxonaning 1- va 2-smenadagi, 1-va 2-yarim yillikdagi mahsulot ishlab chiqarish quvvati qancha?