1-mavzu: Mutafakkirlar merosida mehnat tarbiyasi (2 soat) Reja

keldingmi? Biron-bir kasbni egalla, hunar o’rgan, shunda 
dunyodan hammomga kirib toza yuvinib chiqmagan kishidek 
o’tmaysan”- 
deydilar. 
[A-1, 
A-2, 
https://tadqiqot.uz/wp-
content/uploads/2020/03/mart_conf/Mart_conf_2020_part_7.pdf
] 
Bahouddin Naqshband aytadilar - "Dil-ba yor-u, dast-ba kor" 
ya’ni “Diling Allohda bo’lsin, qo’ling mehnatda”. 
Insoniyat qadr-qiymati mehnatda, bilimda, hunarga tayanishda, birovga xor 
bo’lsamlikda deb bilgan Saʼdiy Sheroziy (taxallusi; asl ism-sharifi Muslihiddin Abu 
Muhammad Abdullox ibn Mushrifiddin (1210 - 1291 yoki 1292) - forsigoʻy shoir, adib 
va mutafakkir.) [Ergash Ochilov. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil] 
shunday ta’lim beradi. 
O’z mehnatidan non yegan kishi, 
Xotam minnatidan ozod yoz-qishi. 
Muqaddas kitob Avestoda ham mehnat moddiy boyliklar manbai bo’lgani uchun 
emas, balki u mehnatni asosan ahloqiy jihat, yaxshilik manbai deb bilganligi uchun 
insonlarcha mehnat qilishga chaqiradi. Halq pedagogikasida “Yoshlikda egallangan 
bilim, hunar toshga o’yib yozilgan hikmatdur” - deb ta’kidlanadi.
“Farzandlarga odob-hunar o’rgatmak merosdur” - deb nasihat qilinadi 
Qobusnomada “Sen odob, hunar va donishini o’zingdan meros qilgin, toki uning 
haqqini bajo kelturmish bo’lgaysan”. Chunki xos kishilarning farzandiga odob va 
hunardan yaxshiroq meros yo’qdir. Hunar egallash ham bir fazilatdir mahoratdir. 
Hunar egallashda halollik, poklik, sabr-qanoat, matonat, mehnat madaniyatiga rioya 
qilish muhim rol o’ynaydi.
Ota-bobolarimiz ham hunar o’rganishni asosiy vazifa ekanligini 
o’rgatib kelganlar. Nizomiy Ganjaviy shunday degan: 
Hunar o’rgan chunki hunarda ko’p sir, 
Yopiq eshiklarni ochar birma-bir.

---

Darslarda mutafakkirlar merosidan foydalanib kasb-hunarga oid fikrlari bilan 
tanishtirish. Mehnatni sharaflash mehnat ahlining qadr-qiymatini uning mashaqqati 
uchun astoydil kurashish, o’sib kamol topayotgan yosh avlodga ta’lim-tarbiya berish 
jarayonida mehnatga munosabatlarini shakllantirish zarur bo’lib, yosh avlod 
jamiyatimiz taraqqiyotida o’z bilimi: mehnat, kasb-hunarlari bilan hissa qo’shishlari 
pedagog tarbiyachilarning oldida turgan eng muhim vazifalardan biri hisoblanadi. 
Kichik sinf o’quvchilarini qo’l mehnatiga o’rgatishning asosiy maqsadi, boshlang’ich 
mehnat elementlari bosqichlarini ya’ni bajariladigan ishlarning oddiy elementlari 
(qog’ozlarni buklash, qirqish, yelimlash, geometrik figuralarni yasash, applikatsiya 
ishlari)ni yasash bilan boshlaydilar.